Στο 90-95% των περιπτώσεων πρόκειται για αδενοκαρκίνωμα. Ο καρκίνος εντοπίζεται στην κεφαλή του παγκρέατος στο 70% των ασθενών, στο σώμα στο 10-15% και στην ουρά του παγκρέατος στο 10-20%. Είναι η τέταρτη συχνότερη αιτία θανάτου από καρκίνο στους άντρες, μετά από τον καρκίνο του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και του προστάτη και η πέμπτη στις γυναίκες, μετά από τον καρκίνο του μαστού, του πνεύμονα, του παχέος εντέρου και ωοθηκών-μήτρας. Είναι συχνότερος στους άντρες με αναλογία 2:1. Εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα ηλικίας 60-80 ετών.
Πρόκειται για μια ύπουλη, επιθετική και σχετικά σιωπηρή νόσο που σπάνια εμφανίζεται σε άτομα ηλικίας μικρότερης των 45 χρόνων και προσβάλει άντρες και γυναίκες. Η επίπτωση του καρκίνου του παγκρέατος αυξάνεται τα τελευταία χρόνια. Η διάγνωση του είναι δύσκολη στα αρχικά στάδια γεγονός που επηρεάζει τη θεραπευτική αντιμετώπιση και την πρόγνωση. Κατά τη στιγμή της διάγνωσης 52% των ασθενών έχουν απομακρυσμένη νόσο και 26% έχουν περιοχική διασπορά.
Οι νεοπλασίες του παγκρέατος τυπικά καθίστανται στους περιοχικούς λεμφαδένες, στο ήπαρ και λιγότερο συχνά στους πνεύμονες. Σπάνια περιγράφονται μεταστατικές εστίες στα οστά. Κατά συνέχεια ιστού επεκτείνονται σε γειτονικά όργανα όπως το δωδεκαδάκτυλο, το στομάχι και το έντερο. Ελάχιστες φορές η νόσος επεκτείνεται στον εγκέφαλο ωστόσο μπορεί να προκαλέσει μηνιγγική καρκινωμάτωση.
Η ανίχνευση και διάγνωση της νόσου παρουσιάζουν δυσκολίες διότι:
1. Στα αρχικά στάδια δεν υπάρχουν αξιοσημείωτα σημεία ή συμπτώματα
2. Τα συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος όταν υπάρχουν, είναι παρόμοια με αυτά πολλών άλλων ασθενειών
3. Η ανατομική θέση του παγκρέατος, βαθιά στην κοιλιά, πίσω από το στομάχι, το λεπτό έντερο, το συκώτι, τη σπλήνα, τη χοληδόχο κύστη, δεν ευκολύνει τη διάγνωση
4. Οι εξετάσεις που χρειάζονται για τη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος δεν είναι εύκολες
Η ανίχνευση και διάγνωση της νόσου παρουσιάζουν δυσκολίες διότι:
1. Στα αρχικά στάδια δεν υπάρχουν αξιοσημείωτα σημεία ή συμπτώματα
2. Τα συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος όταν υπάρχουν, είναι παρόμοια με αυτά πολλών άλλων ασθενειών
3. Η ανατομική θέση του παγκρέατος, βαθιά στην κοιλιά, πίσω από το στομάχι, το λεπτό έντερο, το συκώτι, τη σπλήνα, τη χοληδόχο κύστη, δεν ευκολύνει τη διάγνωση
4. Οι εξετάσεις που χρειάζονται για τη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος δεν είναι εύκολες
Για τους λόγους αυτούς, η διάγνωση καρκίνου του παγκρέατος σπάνια γίνεται στα αρχικά στάδια. Επίσης η νόσος έχει την τάση να κάνει μεταστάσεις νωρίς στην εξέλιξη της.
Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
Η μέγιστη συχνότητα είναι ανάμεσα στις ηλικίες 60 και 70 ετών. Οι συνθήκες διάγνωσης του αδενοκαρκινώματος του παγκρέατος συνδέονται σχεδόν πάντα με την ανατομική έκταση του:
• Το αδενοκαρκίνωμα της κεφαλής του παγκρέατος αναδεικνύεται από τυχόν χολοστατικό ίκτερο , που δημιουργείται βαθμιαία χωρίς πυρετό ή πόνο. Μερικές φορές ο ίκτερος, που εμφανίζεται νωρίς ή αργότερα συνδέεται με έντονο πόνο, που εντοπίζεται κυρίως στο επιγάστριο, ακτινοβολεί στην πλάτη και την γενική εξασθένιση του οργανισμού που οφείλεται στην απώλεια της όρεξης και που συχνά συνδέεται με κατάθλιψη.Ο ίκτερος μπορεί να ακολουθεί μια ανικτερική χολόσταση που συνδέεται με κνησμό. Ο γιατρός μπορεί να ψηλαφήσει διόγκωση του ήπατος λόγω χολόστασης και ιδίως μια μεγάλη διατεταμένη χοληδόχο κύστη που έχει σημαντική διαγνωστική αξία.
• Ο καρκίνος του αριστερού μέρους του παγκρέατος (σώμα και ουρά) είναι σπάνιος και εμφανίζεται αργότερα εξαιτίας του πόνου που δημιουργείται από την διήθηση του κοιλιακού πλέγματος. Ο πόνος μπορεί να είναι εξαιρετικά έντονος και να απαιτεί τη χρήση αναλγητικών αρχικά απλών και μετά παραγώγων μορφίνης αφού τα κοινά αναλγητικά γίνονται γρήγορα αναποτελεσματικά. Η μεταβολή της γενικής κατάστασης είναι σημαντική. Μερικές φορές ο γιατρός ψηλαφά ευαίσθητη επιγαστρική μάζα.
• Η εμφάνιση ή η επιδείνωση διαβήτη, αρχικά μη-ινσουλινοεξαρτώμενου, θα πρέπει να μας βάζει σε υποψία ότι υπάρχει καρκίνος σε έναν άνθρωπο άνω των 40 ετών ειδικά εάν δεν υπάρχει προηγούμενο ιστορικό διαβήτη η παχυσαρκίας.
• Ανεξάρτητα από την ανατομική θέση του καρκίνου , ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθούν με πόνο στην πλάτη που δίνει την εντύπωση ρευματολογικού προβλήματος.
• O καρκίνος του παγκρέατος μπορεί επίσης να ανακαλυφτεί με μεταστάσεις, ειδικά του ήπατος, μερικές φορές επώδυνες, μερικές φορές σε ένα πλαίσιο συνολικής αλλαγής της γενικής κατάστασης. Η παρουσία ενός όγκου του παγκρέατος είναι συνήθως εμφανής με εξετάσεις απεικόνισης αλλά είναι επηβεβλημένη η ιστολογική επιβεβαίωση για να προσαρμοστεί το χημειοθεραπευτικό σχήμα φαρμάκων.Η βιοψία μπορεί να γίνει είτε με υπερηχογράφημα, είτε με αξονική τομογραφία είτε με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα.
• Πάνω από το 90% των περιπτώσεων, η διάγνωση του αδενοκαρκινώματος γίνεται σε ένα στάδιο όπου δεν επιδέχεται χειρουργική θεραπεία λόγω μεταστάσεων είτε τοπικής διήθησης μιας μεγάλης φλέβας.
Αίτια του καρκίνου του παγκρέατος
Κανείς δεν γνωρίζει τα ακριβή αίτια του καρκίνου του παγκρέατος. Οι γιατρός σπάνια μπορεί να εξηγήσει γιατί ένα άτομο παθαίνει καρκίνο του παγκρέατος και άλλος δεν παθαίνει. Ωστόσο, είναι σαφές ότι αυτή η ασθένεια δεν είναι μεταδοτική. Κανείς δεν μπορεί να ''κολλήσει'' καρκίνο από άλλο πρόσωπο.
Η έρευνα έχει δείξει ότι άτομα με ορισμένους παράγοντες κινδύνου έχουν περισσότερες πιθανότητες από άλλους να αναπτύξουν καρκίνο του παγκρέατος. Ένας παράγοντας κινδύνου είναι κάτι που αυξάνει τις πιθανότητες ενός ατόμου για την ανάπτυξη μιας ασθένειας.
Μελέτες έχουν βρει τους εξής παράγοντες κινδύνου:
1. Γενετικοί παράγοντες Μεγάλο ποσοστό των ασθενών με νεοπλασίες του παγκρέατος φέρουν μεταλλάξεις στα γονίδια KRAS2 και CDKN2. Σημαντικός αριθμός πασχόντων έχει μεταλλάξεις στα γονίδια p53 και Smad4. Μερικές από αυτές τις μεταλλάξεις ανιχνεύονται και σε άτομα υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη της νόσου όπως για παράδειγμα σε χρόνια παγκρεατίτιδα το 30% των ασθενών παρουσιάζει μεταλλάξεις στο γονίδιο Kras. Tέλος το γονίδιο BRCA2 που συνδέεται με τις νεοπλασίες του μαστού σχετίστηκε πρόσφατα με τον παγκρεατικό καρκίνο. Το 5%-10% των ασθενών παρουσιάζει οικογενειακό ιστορικό παγκρεατικού νεοπλάσματος. Γενετικά σύνδρομα όπως το MEN(multiple endocrine neoplasia), το FAP(familiar adenomatodous polyposis) και το σύνδρομο Gardner, η κληρονομική αλλά και η χρόνια παγκρεατίτις αποτελούν παράγοντες επικινδυνότητας. Η μαύρη φυλή, οι Αφροαμερικανοί και οι Εβραίοι εμφανίζουν μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης αδενοκαρκινώματος.
• Ο καρκίνος του αριστερού μέρους του παγκρέατος (σώμα και ουρά) είναι σπάνιος και εμφανίζεται αργότερα εξαιτίας του πόνου που δημιουργείται από την διήθηση του κοιλιακού πλέγματος. Ο πόνος μπορεί να είναι εξαιρετικά έντονος και να απαιτεί τη χρήση αναλγητικών αρχικά απλών και μετά παραγώγων μορφίνης αφού τα κοινά αναλγητικά γίνονται γρήγορα αναποτελεσματικά. Η μεταβολή της γενικής κατάστασης είναι σημαντική. Μερικές φορές ο γιατρός ψηλαφά ευαίσθητη επιγαστρική μάζα.
• Η εμφάνιση ή η επιδείνωση διαβήτη, αρχικά μη-ινσουλινοεξαρτώμενου, θα πρέπει να μας βάζει σε υποψία ότι υπάρχει καρκίνος σε έναν άνθρωπο άνω των 40 ετών ειδικά εάν δεν υπάρχει προηγούμενο ιστορικό διαβήτη η παχυσαρκίας.
• Ανεξάρτητα από την ανατομική θέση του καρκίνου , ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθούν με πόνο στην πλάτη που δίνει την εντύπωση ρευματολογικού προβλήματος.
• O καρκίνος του παγκρέατος μπορεί επίσης να ανακαλυφτεί με μεταστάσεις, ειδικά του ήπατος, μερικές φορές επώδυνες, μερικές φορές σε ένα πλαίσιο συνολικής αλλαγής της γενικής κατάστασης. Η παρουσία ενός όγκου του παγκρέατος είναι συνήθως εμφανής με εξετάσεις απεικόνισης αλλά είναι επηβεβλημένη η ιστολογική επιβεβαίωση για να προσαρμοστεί το χημειοθεραπευτικό σχήμα φαρμάκων.Η βιοψία μπορεί να γίνει είτε με υπερηχογράφημα, είτε με αξονική τομογραφία είτε με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα.
• Πάνω από το 90% των περιπτώσεων, η διάγνωση του αδενοκαρκινώματος γίνεται σε ένα στάδιο όπου δεν επιδέχεται χειρουργική θεραπεία λόγω μεταστάσεων είτε τοπικής διήθησης μιας μεγάλης φλέβας.
Αίτια του καρκίνου του παγκρέατος
Κανείς δεν γνωρίζει τα ακριβή αίτια του καρκίνου του παγκρέατος. Οι γιατρός σπάνια μπορεί να εξηγήσει γιατί ένα άτομο παθαίνει καρκίνο του παγκρέατος και άλλος δεν παθαίνει. Ωστόσο, είναι σαφές ότι αυτή η ασθένεια δεν είναι μεταδοτική. Κανείς δεν μπορεί να ''κολλήσει'' καρκίνο από άλλο πρόσωπο.
Η έρευνα έχει δείξει ότι άτομα με ορισμένους παράγοντες κινδύνου έχουν περισσότερες πιθανότητες από άλλους να αναπτύξουν καρκίνο του παγκρέατος. Ένας παράγοντας κινδύνου είναι κάτι που αυξάνει τις πιθανότητες ενός ατόμου για την ανάπτυξη μιας ασθένειας.
Μελέτες έχουν βρει τους εξής παράγοντες κινδύνου:
1. Γενετικοί παράγοντες Μεγάλο ποσοστό των ασθενών με νεοπλασίες του παγκρέατος φέρουν μεταλλάξεις στα γονίδια KRAS2 και CDKN2. Σημαντικός αριθμός πασχόντων έχει μεταλλάξεις στα γονίδια p53 και Smad4. Μερικές από αυτές τις μεταλλάξεις ανιχνεύονται και σε άτομα υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη της νόσου όπως για παράδειγμα σε χρόνια παγκρεατίτιδα το 30% των ασθενών παρουσιάζει μεταλλάξεις στο γονίδιο Kras. Tέλος το γονίδιο BRCA2 που συνδέεται με τις νεοπλασίες του μαστού σχετίστηκε πρόσφατα με τον παγκρεατικό καρκίνο. Το 5%-10% των ασθενών παρουσιάζει οικογενειακό ιστορικό παγκρεατικού νεοπλάσματος. Γενετικά σύνδρομα όπως το MEN(multiple endocrine neoplasia), το FAP(familiar adenomatodous polyposis) και το σύνδρομο Gardner, η κληρονομική αλλά και η χρόνια παγκρεατίτις αποτελούν παράγοντες επικινδυνότητας. Η μαύρη φυλή, οι Αφροαμερικανοί και οι Εβραίοι εμφανίζουν μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης αδενοκαρκινώματος.
2. Κάπνισμα
Αποτελεί αδιαμφισβήτητο παράγοντα κινδύνου της νόσου και οι καπνιστές έχουν τουλάχιστον διπλάσια πιθανότητα για νόσηση. Πολλοί ερευνητές πιστεύουν πως ο κίνδυνος αυτός είναι δοσοεξαρτώμενος. Σε οικογένειες με ιστορικό καρκίνου του παγκρέατος πιστεύεται πως το κάπνισμα αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης της νόσου και μάλιστα η νόσος εμφανίζεται 10-20 χρόνια νωρίτερα.
3. Διαιτητικοί παράγοντες
Η παχυσαρκία και μάλιστα η κεντρικού τύπου και συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες όπως η συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και η χαμηλή κατανάλωση λαχανικών και φρούτων αυξάνουν τον κίνδυνο για ανάπτυξη της νόσου.
4. Σακχαρώδης διαβήτης
Οι ασθενείς που πάσχουν από σακχαρώδη διαβήτη έχουν 2πλάσιο ως και 3πλάσιο κίνδυνο εμφάνισης αδενοκαρκινώματος.
5. Χρόνια παγκρεατίτιδα
Έχουμε ήδη αναφερθεί στη σχέση χρόνιας παγκρεατίτιδας και καρκίνου του παγκρέατος. Ο κίνδυνος αυξάνεται με την πάροδο των χρόνων ώστε 4% των ατόμων που πάσχουν από χρόνια παγκρεατίτιδα εμφανίζουν παγκρεατική νεοπλασία μετά από διάστημα περίπου 20 χρόνων .
Άλλες μελέτες δείχνουν ότι η έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες στο χώρο εργασίας ή μια διατροφή πλούσια σε λίπος μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες καρκίνου του παγκρέατος.
Άλλες μελέτες δείχνουν ότι η έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες στο χώρο εργασίας ή μια διατροφή πλούσια σε λίπος μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες καρκίνου του παγκρέατος.
Θεραπεία
Η θεραπεία των παγκρεατικών νεοπλασιών αποσκοπεί αρχικά στην ίαση και σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή στόχος είναι η παράταση του χρόνου ζωής με ταυτόχρονη όμως βελτίωση της ποιότητας της και αντιμετώπιση των επιπλοκών της νόσου, κυρίως του άλγους.
Η θεραπεία των παγκρεατικών νεοπλασιών αποσκοπεί αρχικά στην ίαση και σε περιπτώσεις που δεν είναι εφικτή στόχος είναι η παράταση του χρόνου ζωής με ταυτόχρονη όμως βελτίωση της ποιότητας της και αντιμετώπιση των επιπλοκών της νόσου, κυρίως του άλγους.
ygeianews.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου