ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΝΟΜΙΚΟΣ: ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΠΙΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ. ΜΙΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΑ ΠΡΟΚΛΗΣΗ.

                      Αλέξανδρος Ι. Νομικός

Ιατρός-Παθολγοανατόμος

Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών

Επιμελητής Β’ Ασκληπιείο Βούλας

Με τον όρο πρόληψη εννοούμε τη διαδικασία εξάλειψης αιτιών

θανάτου που μπορούν να αποφευχθούν και σχετίζονται με την ανθρώπινη

συμπεριφορά ή το περιβάλλον. Στόχος της πρόληψης είναι η βελτίωση της υγείας και

της ποιότητας ζωής και η μακροπρόθεσμη μείωση των δαπανών υγείας. Κατά μια άλλη άποψη, η έννοια της πρόληψης σχετίζεται με την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης για διατήρηση της υγείας ή σε ενδεχόμενη εμφάνιση της νόσου την διασφάλιση της αναστολής ή επιβράδυνσης της κλινικής της εξέλιξης. Βασική παράμετρο της πρόληψης αποτελεί η γνώση της φυσικής ιστορίας της νόσου καθώς και...

 του αποτελεσματικού χρονικού σημείου εφαρμογής της διαδικασίας.

 Με βάση τα παραπάνω, η πρόληψη μπορεί να είναι: α) πρωτογενής , με στόχο τη μείωση της συχνότητας εμφάνισης της νόσου με αποφυγή της επαφής με νοσογόνους παράγοντες ή την ενίσχυση της φυσικής άμυνας β) δευτερογενής, που αποσκοπεί στην αναστολή της εξέλιξης της νόσου η οποία όμως έχει ήδη εμφανιστεί και γ) τριτογενής που στοχεύει στον περιορισμό της ανικανότητας που μπορεί να επέλθει ως αποτέλεσμα του νοσήματος, καθώς και στην ελαχιστοποίηση των παρενεργειών της κλινικής θεραπείας.

Αναντίρρητα, το μεγάλο βάρος της προνοιακής πολιτικής επωμίζεται η κεντρική εξουσία μέσω των οργανωμένων δομών που οφείλει να έχει.

 Η τοπική αυτοδιοίκηση δρώντας επικουρικά, αλλά ουσιαστικά, δύναται να επιτελέσει σημαντικότατο έργο παρέχοντας πολύτιμη αρωγή όχι μόνον στις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες, αλλά και στο σύνολο του πληθυσμού

Εξάλλου, οι ρυθμίσεις του νόμου 3852/2010 στοχεύουν να εξασφαλίσουν για τη σύγχρονη αυτοδιοίκηση το χαρακτήρα:

·         της εγγύτητας στη λήψη αποφάσεων

·         της χρηστής διακυβέρνησης

·         της εποπτείας και του ελέγχου

·         της κοινωνικής και οικονομικής συνοχής

·         της ενίσχυσης του ρόλου και των δικαιωμάτων του πολίτη

·         του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και

·         της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης

Με τον τρόπο αυτό, οι δύο βαθμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, λειτουργούν μόνο εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων που τους απονέμονται και οι σχέσεις τους δεν είναι σχέσεις ιεραρχίας και ελέγχου αλλά σχέσεις συνεργασίας και συναλληλίας.

Σε ότι αφορά τον τομέα Υγεία-Πρόνοια, πέραν από τα διάφορα ουσιαστικά που δύνανται να προσφερθούν από τα δημοτικά ιατρεία και που ως επί το πλείστον συνίστανται στην παροχή υπηρεσιών υγείας που δεν απαιτούν εισαγωγή σε νοσοκομείο, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη εστίασης  στην πρόληψη. Με βάση τα παραπάνω προτείνονται οι ακόλουθες δράσεις-παρεμβάσεις:

1.     Υπηρεσίες οικογενειακού προγραμματισμού και οικογενειακής συμβουλευτικής από έμπειρο και ειδικευμένο προσωπικό

2.     Υλοποίηση προγραμμάτων εμβολιασμού, σε συνεργασία και με τις αντίστοιχες δομές της περιφέρειας (βλ. Άρθρο 75 παρ. Ι του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων υπό τον τομέα ε΄ («Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης» σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου 3852/10). Επειδή, πολλές φορές τα προγράμματα εμβολιασμού διενεργούνται αποσπασματικά, χωρίς συστηματική εκτίμηση του ποσοστού κάλυψης του πληθυσμού, η παρέμβαση σε τοπικό επίπεδο θα μπορούσε ενδεχόμενα να βοηθήσει ουσιαστικά στην επίλυση αυτού του βασικού ζητήματος.

3.     Πρωτοβάθμια οδοντιατρική φροντίδα, με έμφαση στην προληπτική οδοντιατρική

4.     Προγράμματα μετανοσοκομειακής φροντίδας και αποκατάστασης

5.     Προγράμματα παρακολούθησης χρονίως πασχόντων   

6.     Προγράμματα προστασίας ευπαθών  κοινωνικών ομάδων, σε συνδυασμό με μαζικές και ουσιαστικές παρεμβάσεις  ενημέρωσης και προληπτικού έλεγχου συγκεκριμένων πληθυσμιακών ομάδων (επί  παραδείγματι λήψη και αξιολόγηση test pap)

Όλα τα παραπάνω αποτελούν μια αυτοδιοικητική πρόκληση σε τοπικό επίπεδο. Μία αποτελεσματική τοπική αυτοδιοίκηση, όμως, προϋποθέτει τοπικές επιλογές. Προϋποθέτει τοπικές αρχές ικανές να αντεπεξέρχονται σε συγκεκριμένα προβλήματα, να λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές συνθήκες και επίσης να επιτρέπουν και προωθούν προγράμματα και καινοτομίες, στηρίζοντας έτσι την ύπαρξη της πολυφωνίας στο κυβερνητικό σύστημα.

 Ωστόσο, η τοπική αυτοδιοίκηση υπάγεται σε ένα εθνικό σύστημα διακυβέρνησης που εξασφαλίζει την ομοιογένεια μίας κοινωνίας σε εθνικό επίπεδο. Σε κάθε σύστημα διακυβέρνησης πρέπει να επιτευχθεί μία ισορροπία μεταξύ της απαιτούμενης ομοιογένειας και της επιθυμητής πολυφωνίας. Οι απόψεις γύρω από το κατάλληλο σημείο ισορροπίας διίστανται. Είναι ευκολότερο να εντοπίσουμε μία κατάσταση ανισορροπίας, παρά το βέλτιστο σημείο ισορροπίας

Εδώ ακριβώς είναι η συνειδητοποίηση της τοπικής αυτοδιοίκησης, για το πόσο ενεργή πρέπει να γίνει και να αναλάβει τις ευθύνες της στο φυσικό, και στο δομημένο περιβάλλον, και σαν κοινοτικός τρόπος ζωής σ’  αυτήν την προσπάθεια προαγωγής υγείας. Όπως και η ενημέρωση του πολίτη ώστε να κατανοήσει και να προσδιορίσει τους παράγοντες εκείνους ώστε να ικανοποιεί τις ανάγκες του αλλά και να παρεμβαίνει στο περιβάλλον του με τρόπο που να μην βλάπτει την κατάσταση της σωματικής, κοινωνικής και ψυχικής ευεξίας του.

                                                        ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

 

1. Λιαρόπουλος Λ.: Οργάνωση Υπηρεσιών και Συστημάτων Υγείας Τόμος Α’, εκδ. Βήτα, Αθήνα (2007)
2. Τούντας Ι: Ομιλία από το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο της «ΕΡΓΟΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ» με θέμα : «Προληπτική Ιατρική και Τοπική Αυτοδιοίκηση» (2008)
3. Φεργαδάκη Μ.: Κοινωνική Πολιτική Υγείας στην Τοπική αυτοδιοίκηση: Η περίπτωση του Δήμου Ν. Αλικαρνασσού. (2011)
4. Αθανασάκης Κ, Καρέλα Α, Καραμπλή Ε, Κυριόπουλος Ι, Λιονής Χ, Μυλωνά Κ, Σουλιώτης Κ, Τριτάκη Γ, Τσιάντου Β. Ο ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης στην δημόσια υγεία. Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης ΕΣΔΥ(2009).
5. John David Stewart :Modernising British local government: an assessment of Labour's reform programme. Palgrave Macmillan Limited, (2003)