Η εφημερίδα μας σάς παρουσιάζει ένα ακόμη σημαντικό πόνημα του δασκάλου Σταύρου Σκανδάλη, του οποίου το έργο έχει αναγνωρισθεί από εγχώριους και εξωχώριους Έλληνες στοχαστές
γράφει ο
Σταύρος Σκανδάλης
εκπαιδευτικός
Οι Θεοί και η Θεότητα πάντοτε απασχολούν την αρχαία ελληνική διανόηση και σ' αυτήν απέδιδαν ορισμένες καταστάσεις με επιτυχίες και αποτυχίες.
Υπήρχε έντονο λατρευτικό και υπαρξιακό πιστεύω προς τους Θεούς, τους οποίους και «ουχί λίγες φορές μόνοι τους εφαντάζοντο και δημιουργούσαν».
Έτσι είχε δημιουργηθεί ζωντανό, ακμαίο το θεοσεβές κλίμα «σε όλη του τη δόξα και σε κάθε εκδήλωση και έκφραση ζωής».
Συνέπεια της ικμάδας του κλίματος αυτού, έγινε σήμερα πλέον θεσμός σχεδόν, ότι ο Ελληνισμός υπήρξεν όντως προπαρασκευή και μετάβαση νια το χριστιανισμό.
Το ελληνικό πνεύμα με έντονο το συναίσθημα της θεοσέβειας ...
«διέπλευσε τον πολυκύμαντο προχριστιανικό ωκεανό και άραξε στο τέλος στην πολύφωτη, αληθινή και αντικειμενική παστάδα του χριστιανισμού!...».
Κυοφορήθηκε μια αδέλφωση φωτεινή και με νόημα ζωής που στηρίχθηκε στο «δούναι και λαβείν». «Ο κάθε ένας έδωσε και πήρε τόσα, που δικαιολογείται να ειπωθεί, ότι ο ένας εκχριστιανίσθηκε και ο άλλος εξελληνίσθηκε».
Οι Έλληνες φως αυτοί, είδαν το μέγα αληθινό και αντικειμενικό φως και ενηγκαλίσθηκαν αυτό. Όδευσαν προς αυτό με χαρές και ελπίδες. Προς το αληθινό φως.
Στο δρόμο αυτόν συναντήθηκαν στην προσγείωση ο ένας και στην απογείωση ο άλλος. Αντήλλαξαν θείον ασπασμό και ενώθηκαν σε μια υπέροχη σύνθεση, που με το ιλαρό φως του γριοτιανισμού διαλύεται κάθε σκότος.
Καθαρίζεται η σκέψη και η ανθρώπινη ζωή παίρνει νόημα και περιεχόμενο.
*Παραθέτομεν ορισμένες γνώμες και ιδέες και πιστεύω κλασσικών συγγραφέων και φιλοσόφων της εποχής εκείνης, που δείχνουν τη Θεοσέβεια και τα εξ' αυτής απορρέοντα ηθικά αγαθά, που συντελούν στο ελεύθερον του ανθρώπου και στην εναρμόνιση της ζωής.
Ο ΘΕΟΣ ΕΙΝΑΙ ΠΝΕΥΜΑ
(Αριστοτέλης 384-322 πΧ)
«Ταύτα χρή και περί Θεού διανοείσθαι, δυνάμει μεν όντως ισχυρότατου, ζωή δε αθανάτου, Αρετή δε κρατίστου. Διόπερ πάση τη θνητή φύσει, γενόμενος αθεώρητος, απ' αυτών των έργων θεωρείται».
Ερμηνεία ελεύθερη: Οφείλουμεν να θεωρούμε τη θεότητα ως πνεύμα πανίσχυρο, αθάνατο, τέλειο. Καίτοι δε είναι αόρατον για τους οφθαλμούς των θνητών, καθίσταται καταφανές δια των έργων του.
Ξενοφών (Μέγας ιστορικός, στρατιωτικός και φιλόσοφος)
(Γεννήθηκε το 434 π.Χ. στην Αθήνα και απέθανε το 355 π.Χ.) Ο Θεός είναι παντογνώστης.
«Σωκράτης δε πάντα μεν ηγείτο Θεούς ειδέναι, τα τε λεγόμενα και πραττόμενα και τα σιγή βουλευόμενα, πανταχού δε παρείναι και σημαίνειν τους ανθρώπους και των ανθρωπίνων πάντων»..
Ερμηνεία: Ο Σωκράτης εττίστευεν ότι οι Θεοί γνωρίζουν τα πάντα και όσα λέγονται και όσα πράττονται, και όσα οι άνθρωποι εν σιγή διανοούνται, είναι δε πανταχού παρόντες και ειδοποιούν τους ανθρώπους δι' όλα τα ανθρώπινα.
Ο Θεός είναι πάνσοφος και πανταχού παρών (Ξενοφών)
Το θείον, ότι τοσούτον και τοιούτον εστίν ωσθ' άμα πάντα οράν, και πάντα ακούσειν, και πανταχού παρείναι, και άμα πάντων επιμελείσθαι.
Ερμηνεία: Η Θεότητα είναι τόσον απέρα ντος και τέτοιας φύσεως ώστε και βλέπει και ακούει τα πάντα. Είναι πανταχού παρούσα και μεριμνά αμέσως περί πάντων.
Τίμα τον Θεόν(Ξενοφών)
Είτε τους Θεούς ίλεως είναι σοι βούλει, θεραπευτέον τους Θεούς.
Δηλαδή εάν θέλεις οι Θεοί να είναι προς εσένα ευμενείς πρέπει να τους τιμάς.
Ο Θεός εμφανίζεται δια των έργων του (Ξενοφών) « Και ο τον όλον κόσμο συντάττων τε και συνεχών, εν ω πάντα καλά και αγαθά εστι, και αείμεν χρωμένοις ακριβήτε, και υγιά, και αγήρατον παρέχων, θάττον δε νοήματος αναμαρτήτως υπηρετούντα, ούτος τα μέγιστα μεν οράται, τάδε δε οικονόμων αόρατος ημίν έστιν».
Ερμηνεία: «Εκείνος όστις διευθετεί το σύμπαν, εις το οποίον όλα είναι ωραία και καλά, και ο οποίος διατηρεί τούτο αμείωτον, αδιατάραχον, άφθαρτον, και υπακούον απολύτως και ταχύτερον της σκέψης στη θέληση του, γίνεται αισθητός μόνο δια των μεγαλειωδών έργων του, ενώ παραμένει αόρατος κατά τη διευθέτηση τούτων».
Μα και ο Πλούταρχος και ο Πλάτωνας που ήσαν οι Έλληνες συγγραφείς της «θύραθεν παιδείας» και που το όλο έργο τους ήταν θεοσεβές και έγγιστα προς το χριστιανικό και αυτοί είχαν συμβάλλει στην προπαρασκευή με τις αρετές τους ώστε ο μεν Πλούταρχος να ονομασθεί «ο μη χριστιανός άγιος», ο δε Πλάτωνας, ο χριστιανός προ Χριστού.
Αξίζει να μνημονευθεί το κατωτέρω: Κατά τον 11 ον αιώνα, ο Μητροπολίτης Ευχαϊτων Ιωάννης Μαυρόπους, σεβόμενος και εκτιμώντας τις «χριστιανικές αρετές του Πλάτωνα και Πλουτάρχου» στο επίγραμμα που αφιέρωσε στους δύο ανωτέρω άνδρες, λέγει: «Είπερ τινάς βούλοιο των αλλότριων της σης απειλής εξελέσθαι, χριστέ μου, Πλάτωνα και Πλούταρχο εξέλοιο μοι Άμφω γαρ εισίκαι λόγου και του τρόπου τοις σοις νόμοις έγγιστα προσπεφυκότες».
Η αρετή είναι Θείον δώρον. Πλάτων (427- 348 π.Χ) «Αρετή αν είη ούτε φύσει ούτε διδακτόν, αλλά θεία μοίρα».
Δηλαδή η αρετή που υπάρχει μέσα μας δεν οφείλεται εις την φύση, ούτε στη μάθηση. Είναι θείον δώρο.
Προσευχή προς το Θεό
(Πλάτων 427 - 348 π.Χ.)
Λέγει δύ πως ωδί Ζευ Βασιλεό, τα μεν εσθλά, φησί, και ευχομένοις και ανεύκτοις, άμμι δίδου, τα δε δεινά και ευχομένας απαλέξεις κελεύει.
Δηλαδή πρέπει να προσευχόμεθα ως εξής: Ω Ζευ Βασιλεύ ημών, παράσχου ημίν παν το καλόν είτε το ευχόμεθα είτε όχι αλλά απομάκρυνον αφ' ημών παν το κακόν, έστω και εάν ακόμη προσευχόμεθα για να το επιτύχουμε.
Ο Θεός δεν προσελκύεται δια δώρων (Πλάτων) «Ου γαρ, οίμαι, τοιούτον εστί το των Θεών, ώστε υπό δώρων, παράγεσθαι οίον κακόν τοκιστήν».
Δηλ. κατά τη γνώμη μου η θεία φύση δεν είναι τοιαύτη ώστε να ελκυσθεί δια δώρων, ως δόλιος τοκογλύφος.
Απόδειξη ότι υπάρχει Θεός (Πλάτων)
«Πρώτον μεν γη και ήλιος άστρα τε (και) τα σύμπαντα και τα των ωρών διακεκοσμημένα καλώς ούτως ενιαυτοις τε και μησί διειλημμένα και ότι πάντες Έλληνες τε και βάρβαροι νομίζουσιν είναι Θεούς».
Ελεύθ. Ερμηνεία: Εν πρώτοις η γη, ο ήλιος και οι αστέρες- όλα αυτά και η θαυμάσια διευθέτηση των εποχών, οι οποίες είναι διηρημένες εις έτη και μήνες, αποδεικνύουν την ύπαρξη του Θεού. Επιπλέον και οι Έλληνες και οι βάρβαροι πιστεύουν ότι υπάρχουν ανθρώπινα όντα.
Κανείς δεν πέθανε άθεος
(Πλάτων)
«Ω παι, νέος ει προϊών δεσε ο χρόνος ποιήσει πολλά, ων δοξάζεις μεταβάλλονται επί τα' αναντία τίθεσθαι περίμεινον ουν εις τότε κριτής περί των μεγίστων γίγνεσθαι».
ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΟ-ΑΠΟΔΟΤΙΚΟ: Οι πρώτοι που υποστήριξαν ότι δεν υπάρχει Θεός διεπίστωσα ότι ουδείς εξ αυτών εξακολουθεί να υποστηρίζει αυτές τις ιδέες, όταν έφθασε σε προκεχωρημένη ηλικία.
Ο χριστιανός πΧ. ζήσας
(Σωκράτης 470 - 399πΧ.))
Το πόσον με τη θυσία του συνέβαλε στην κυοφορία πίστεως του λαού προς τη θεότητα τούτο καταδεικνύεται όταν ειδικά ζει ο Σωκράτης.
Ο φιλόσοφος Σωκράτης είναι ένα όνομα που σε κάθε μορφωμένο, σε κάθε πνευματικό άνθρωπο, έχει ιδιαίτερη επίδραση, όπως και των αναφερομένων φιλοσόφων για την πραγματική προπαρασκευή που συντέλεσαν.
Με την κατηγορία πως διαφθείρει τους νέους και καινά δαιμόνια εισάγει, τον έφεραν στο δικαστήριο.
Μέσα στο δικαστήριο ατάραχος ακούει τις κατηγορίες. Δεν καταβάλλει καμμιά προσπάθεια για να υπερασπίσει τον εαυτόν του. Οι δικαστές τον καλούν να απολογηθεί και εκείνος ατάραχος τους απαντά.
*Αλλά γαρ κύριοι δικασταί. η ώρα απιέναι. Εμοί με γαρ αποθανουμένω, υμίν δε βιωσαμένοις οπότεροι γαρ έρχονται επί άμεινον πράγμα άδηλον παντί πλήνη τω Θεώ». Δηλαδή: Κύριοι Δικαστές! Η ώρα περνά. Εγώ ας αποθάνω και εσείς να ζήσετε. Κάνετε ότι νομίζετε για μένα. Ποιοί όμως από εμάς θα πάνε στον παράδεισο, είναι άγνωστο. Μόνο ο Θεός το γνωρίζει.
Ο Σωκράτης μ’ αυτά τα λόγια εξόργισε τους δικαστές. Οι δικαστές εξεπλάγησαν από τα θετικά λόγια του Σωκράτη και τον απείλησαν για το «θράσος» του. Μα ο Σωκράτης τους απαντά: «Φωνή γαρ Θεού σημαίνουσα ότι χρή ποιείν». Αυτά που σας λέγω, φαίνεται πως μου τα υπαγορεύει φωνή Θεού.
Δικαίως ο Σωκράτης ονομάσθη «Χριστιανός προ Χριστού ζήσας».
ΩΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Η εις τα στήθη της νεότητας κοχλάζουσα νοστική ιστορική μάθηση για πολιτιστικές, πνευματικές και ηθοπλαστικές προσφορές της κλασικής εποχής ακόμη και για αναζητήσεις υπερφυσικές, μας υποχρεώνει να καταλήξουμε, σαν συμπέρασμα του θέματός μας, ως εξής:
1.Από το πολιτιστικό, πνευματικό και φιλοσοφικό εύοσμο πόνημα των συγγραφέων, ιστορικών, φιλοσόφων και διανοουμένων της εποχής εκείνης, που έγινε «φως ιλαρόν» για την ανέλιξη, πολιτισμό, ηθοπλαστικό και πνευματικό ξύπνημα των λαών, γίνεται παραδεκτό αυτό που ο Walter Otto εδίδαξε: Ό,τι είναι η καρδιά για τον άνθρωπο, είναι και η Ελλάδα για την ανθρωπότητα. Εμείς όμως μήπως αυτό το λησμονήσαμε; Και εξαιτίας της «φοβερής και καταστρεπτικής αυτής λησμονιάς χάσαμε την οντότητα μας, τον εαυτόν μας; Η ιστορική μνήμη παιδιά μας είναι: η ανάσα του λαού, η καρδιά του Έθνους, ο δείκτης σωστής πορείας. Χωρίς ιστορική μνήμη συνέχεια δεν υπάρχει.
2. Ερχόμαστε τώρα στην ανεξάντλητο πηγή αντλήσεως ζωηφόρων ηθοπλαστικών ιαμάτων, - από την οποίαν όχι μόνο όλοι οι πνευματικοί και συγγραφείς Έλληνες ήντλησαν «ιαματικό ύδωρ», αλλά και η πνευματική οικουμένη, στον Όμηρο.
Βιβλιογραφία: Βοηθήματα από επίμονες μελέτες αρχαίων Ελλήνωνσυγγραφέων και από βιβλ. Δ. Ζερμπίδη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου