Η γλώσσα είναι χωρίς αμφιβολία, το πιο σημαντικό, το πιο αποτελεσματικό όργανο επικοινωνίας που έχει στη διάθεσή του ο άνθρωπος. Με τη γλώσσα ως εργαλείο οι άνθρωποι, άλλοτε ως δέκτες και άλλοτε ως πομποί, προσλαμβάνουμε, μεταδίδουμε ή ανταλλάσσουμε πληροφορίες και γνώσεις, εμπειρίες και αντιλήψεις, συναισθήματα και σκέψεις. Χωρίς τη συνδρομή της γλώσσας η επικοινωνία ανάμεσα στους ανθρώπους, η αλληλοενημέρωση και ο διάλογος θα απέβαιναν διαδικασίες, αν όχι εντελώς ανέφικτες, οπωσδήποτε πολύ ανεπαρκείς και ελάχιστα αποδοτικές και δημιουργικές.
Ειδικότερα, η μητρική γλώσσα είναι η γλώσσα που ένα ανθρώπινο ον μαθαίνει από τη γέννησή του και αποτελεί την κυριότερη βάση για τη κοινωνιογλωσσολογική ταυτότητα ενός ατόμου. Η μητρική γλώσσα, ωστόσο, για ένα λαό δεν είναι απλώς ένα σύνεργο επικοινωνίας, ένα όχημα μεταφοράς πληροφοριών και γνώσεων, συναισθημάτων και σκέψεων, είναι κάτι το πολύ πιο σημαντικό. Είναι μια ουσιαστικής σημασίας συνιστώσα της εθνικής ταυτότητας του ανθρώπου και παράμετρος βασική του πολιτισμού του.
Η μητρική γλώσσα για κάθε λαό είναι ένας κοινωνικός θεσμός, που εκφράζει μια συγκεκριμένη φιλοσοφία ζωής, ένα ιδιαίτερο ύφος και ήθος ζωής. Στην εθνική γλώσσα έχουν εγγραφεί όλα τα βιώματα, όλες οι αξίες, όλες οι αντιλήψεις που έχουν υιοθετηθεί ανά τους αιώνες από μια γλωσσική κοινότητα, από ένα έθνος. Μέσα από τη γραμματική της γλώσσας, τη μορφολογία και τη σύνταξη, το λεξιλόγιο, την παραγωγή και τις σημασίες των λέξεων, τις κυριολεκτικές και ιδιαίτερα, τις μεταφορικές, και την όλη δομή της γλώσσας αποτυπώνονται οι αντιλήψεις, η πολιτική και πολιτισμική ιστορία του κάθε λαού, ο τρόπος, με τον οποίο αυτός ο λαός συνέλαβε τον κόσμο και τον άνθρωπο. Η μητρική γλώσσα για τον άνθρωπο και για το έθνος, επομένως, δεν έχει την ίδια σημασία που έχει γι' αυτούς οποιαδήποτε άλλη ξένη γλώσσα και δεν μπορεί να υποκατασταθεί απ' αυτή.
Η μητρική-εθνική γλώσσα για κάθε λαό είναι ουσιαστικά ο κόσμος του, η σκέψη του, ο ίδιος ο εαυτός του, εκφράζει, αποδίδει και ταυτίζεται με τον εθνικό πολιτισμό. Παράλληλα, στενή σχέση αλληλεξάρτησης υπάρχει ανάμεσα στο πολιτισμικό επίπεδο του κάθε λαού και του επιπέδου της εθνικής του γλώσσας. Όσο ανώτερο και πλουσιότερο πολιτισμό αναπτύσσει ένας λαός, όσο ένας λαός προχωρεί στην επιστήμη και την παιδεία, όσο προοδεύει στους τομείς της οργάνωσης της κοινωνίας, της πολιτείας και της οικονομίας, τόσο πλουσιότερη, δυναμικότερη και εκφραστικότερη είναι και η γλώσσα του.
Και όπως ένας λαός προοδευτικός, που έχει συνείδηση της ιστορικής του αποστολής και αισθάνεται εθνικά υπεύθυνος, περήφανος και αξιοπρεπής, φιλοδοξεί, εργάζεται και αγωνίζεται αδιάκοπα για την ποιοτική αναβάθμιση των άλλων πολιτισμικών κατακτήσεών του, κατά τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο βαθμό πρέπει να ενδιαφέρεται, να μοχθεί και να αγωνίζεται για την ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό της μητρικής του γλώσσας. Ένας λαός, που υποτιμά και περιφρονεί τη μητρική του γλώσσα, υποτιμά, στην ουσία, και περιφρονεί την ιστορική του ταυτότητα, την εθνική του ιδιοπροσωπία, τον εθνικό του πολιτισμό και, ταυτόχρονα, απαρνιέται την πολιτισμική του ευθύνη, το πολιτισμικό του χρέος να προαγάγει τον δικό του πολιτισμό και να συμβάλει έτσι και αυτός στην ποιοτική αναβάθμιση του πανανθρώπινου πολιτισμού.
H μητρική γλώσσα είναι κάτι περισσότερο από τη γλώσσα που μάθαμε να μιλάμε επειδή γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε σε μία συγκεκριμένη χώρα ή περιοχή. Είναι η γλώσσα που ακούγαμε να μιλάει η μητέρα μας όταν βρισκόμασταν ακόμη στη μήτρα της και αργότερα η γλώσσα στην οποία μας καλωσόριζε στον κόσμο και χρησιμοποιούσε στα πρώτα λόγια αγάπης της.
Η εκμάθηση της μητρικής γλώσσας του παιδιού ξεκινά από την εμβρυϊκή ζωή του, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Current Βiology»• Στη μήτρα, ο τρόπος που ακούει το μωρό τη μητέρα του είναι ιδιαίτερος. Ακούει τη φωνή της και «εσωτερικά» και αισθάνεται τον τρόπο που χρησιμοποιεί το διάφραγμά της για να παράγει τους διάφορους ήχους. Όταν γεννιέται, αναγνωρίζει την ομοιότητα της ομιλίας με όσα άκουγε στη μήτρα και φυσικά και τη χροιά της φωνής της μητέρας.
Έτσι από τη στιγμή της γέννησης το κλάμα του βρέφους ακολουθεί τα χαρακτηριστικά μοτίβα της γλώσσας την οποία άκουγε ενόσω βρισκόταν στη μήτρα και κυρίως κατά το τελευταίο τρίμηνο της κυήσεως. Στο εντυπωσιακό αυτό εύρημα κατέληξαν γερμανοί και γάλλοι ερευνητές με επικεφαλής την καθηγήτρια Καθλίν Βέρμκε από το Πανεπιστήμιο του Βούρτσμπουργκ.
Οι γονείς μιλούν στο μωρό αργά, καθαρά, γλυκά και τονίζοντας τις συλλαβές, αφού γνωρίζουν ότι απέναντί τους έχουν ένα μωράκι που δεν μπορεί να καταλάβει ξεκάθαρα την έννοια των λέξεων. Κι όμως, ο τρόπος αυτός δείχνει να αποδίδει και να βοηθάει τα μωρά να ξεκινούν να προφέρουν τα πρώτα φωνήεντα και τις πρώτες συλλαβές.
Συχνά τα μωρά κοιτούν εκτός από τα μάτια και το στόμα τη μαμάς τους, αφού η φωνή της βγαίνει από εκεί κι αυτή η παρατήρηση τα βοηθά να αφομοιώνουν τις κινήσεις των χειλιών και του στόματος που χρησιμοποιεί για να προφέρει τους κατάλληλους φθόγγους και ήχους των λέξεων. Η μίμηση και η εξαιρετική ικανότητα μάθησης των μωρών φέρνει τα επιθυμητά αποτελέσματα και παρόλο που τα περισσότερα μωρά λένε την πρώτη τους λεξούλα κλείνοντας τον πρώτο χρόνο της ζωής τους, καταλαβαίνουν πολύ καλά τη γλώσσα και τις έννοιες πάρα πολύ νωρίτερα. Στην ουσία, είναι κάτι παρόμοιο με αυτό που συμβαίνει σε όλους μας με μια ξένη γλώσσα, που ενώ καταλαβαίνουμε όταν μας μιλάνε, έχουμε εξαιρετική δυσκολία να μιλήσουμε εμείς.
Είναι ευνόητο ότι ανάλογα με τη γλώσσα που μιλάει η κάθε μητέρα, χρησιμοποιεί ιδιαίτερους φθόγγους και προφέρει διαφορετικά τις λέξεις, χρησιμοποιώντας διαφορετικά ολόκληρο το φωνητικό της σύστημα. Το μωρό λοιπόν, υιοθετεί την ίδια μέθοδο. Άλλη έρευνα έχει επισημάνει διαφορές στο κλάμα των νεογέννητων μωρών, ανάλογα με τη διαφορετική μητρική τους γλώσσα. Γι’ αυτό τον λόγο οι ερευνητές κατέγραψαν και ανέλυσαν το κλάμα 60 νεογέννητων ηλικίας τριών ως πέντε ημερών (τα μισά από τα βρέφη είχαν γερμανόφωνους γονείς ενώ τα υπόλοιπα γαλλόφωνους). Ανακάλυψαν τρανταχτές διαφορές ανάλογα με τη μητρική γλώσσα του κάθε βρέφους. Ήταν χαρακτηριστικό ότι τα βρέφη των γερμανοφώνων έκλαιγαν ακολουθώντας έναν τονισμό ο οποίος παρουσίαζε σταδιακή ύφεση, ενώ αντιθέτως τα βρέφη των γαλλοφώνων ακολουθούσαν έναν τονισμό που συνεχώς αυξανόταν. Τα χαρακτηριστικά αυτά συνάδουν με τη γερμανική και τη γαλλική γλώσσα αντιστοίχως.
Επιπλέον, έρευνες έχουν αποδείξει ότι τα μωρά ακόμη και σε ηλικία 12 μηνών, δείχνουν μια προτίμηση στη μητρική τους γλώσσα και κατανοούν ότι υπάρχει διαφορά, όταν ακούσουν ομιλία σε άλλη γλώσσα. Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν το πόσο σωστός είναι ο χαρακτηρισμός της γλώσσας ως «μητρική», αφού η επίδραση της μητέρας στη γλώσσα του μωρού ξεκινά από τη μήτρα, όπως άλλωστε συμβαίνει και σε πολλούς άλλους τομείς της υγείας και της εξέλιξης του εμβρύου και μετέπειτα του βρέφους. Δείχνουν, επίσης, πόσο δεκτικός είναι ο νέος οργανισμός, που από την εγκυμοσύνη ακόμη λαμβάνει ερεθίσματα, τα κατατάσσει, μαθαίνει και μόλις γεννιέται προσπαθεί να επικοινωνήσει και να αποκτήσει σχέση με τη μητέρα και τον πατέρα.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες τα καινούργια αποτελέσματα μαρτυρούν πόσο σημαντική επίδραση έχει η μητρική γλώσσα στον άνθρωπο προτού καν αυτός δει το φως της ημέρας• προηγούμενες μελέτες είχαν δείξει ότι η επίδραση αυτή ξεκινά μετά τη 12η εβδομάδα της ζωής, αλλά όπως αποδεικνύεται τώρα η μητρική γλώσσα «γράφεται» μέσα μας από τη μήτρα.
Η μητρική-εθνική γλώσσα, σε τελευταία ανάλυση, είναι μια πολιτισμική κατάκτηση, ένα πολιτισμικό αγαθό των ανθρώπων που συγκροτούν ένα λαό ή ένα έθνος, ανάλογης, τουλάχιστον, σημασίας και εμβέλειας με όλες τις άλλες πολιτισμικές κατακτήσεις, όπως είναι, για παράδειγμα, η επιστήμη, η παιδεία, η φιλοσοφία, η τέχνη, η οργάνωση και η λειτουργία της κοινωνίας, η δημοκρατία, η ελευθερία, η οικονομική ανάπτυξη και η ευημερία των πολιτών. Και όπως ένας λαός
προοδευτικός, που έχει συνείδηση της ιστορικής του αποστολής και αισθάνεται εθνικά υπεύθυνος, περήφανος και αξιοπρεπής, φιλοδοξεί, εργάζεται και αγωνίζεται αδιάκοπα για την ποιοτική αναβάθμιση των άλλων πολιτισμικών κατακτήσεών του, κατά τον ίδιο τρόπο και στον ίδιο βαθμό πρέπει να ενδιαφέρεται, να μοχθεί και να αγωνίζεται για την ανάπτυξη και τον εμπλουτισμό της μητρικής του γλώσσας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου