Επειδή λείπουμε σε διακοπές και χθες δεν μπορέσαμε να βρεθούμε σε internet cafe για να αναρτήσουμε άρθρο-αφιέρωμα στην εορτή της Παναγίας, αναδημοσιεύουμε άρθρο του Σ. Παπαθεμελή. Ας έχει η Πατρίδα την ευλογία της Μεγαλόχαρης.
του Στέλιου Παπαθεμελή
Στη λατρευτική παράδοση της ορθοδοξίας, ο Δεκαπενταύγουστος είναι το δεύτερο Πάσχα. Η Παναγία είναι η “αψευδής και βεβαία” ελπίδα των πιστών, η “χορηγός του ελέους” η γεννήσασα τον “άδυτον ήλιον της δικαιοσύνης” (Κανών Ανδρέου Κρήτης).
Η σχέση των Ελλήνων με τη Θεομήτορα, ατομικά και συλλογικά, είναι βιωματική. Οι πιο προσωπικές στιγμές τους, οι καημοί τους, την έχουν σημείο αναφοράς. Την πάσαν ελπίδα τους αναθέτουν σε εκείνην. Οι παρακλητικοί κανόνες, ο Ακάθιστος Ύμνος, η ποιητική και η υμνογραφία της ορθοδοξίας, με επίκεντρό τους την αέναη παρουσία της Μεγαλόχαρης, ανήκουν στα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Συγκινούν, αναζωογονούν, φρονηματίζουν, διεγείρουν σε αγώνες, ξεσηκώνουν συνειδήσεις. Με την επίκληση του ιερού ονόματός της το γένος των Ελλήνων αντιστάθηκε σε χρόνους δίσεκτους, προήλασε σε καιρούς ευθέτους, άντεξε σε χρόνια πέτρινα. Η εκκλησία μας δεν ταυτίζεται με κοινωνικά δόγματα. Έχει όμως μία όντως επαναστατική απαίτηση που αντιμάχεται κάθε μορφή ατομικού και συλλογικού εγωισμού. Το κοινωνικό ιδεώδες της υπερβαίνει τα υπάρχοντα δόγματα.
Ο πλανήτης δεν περνά την αισιοδοξότερη φάση του. Ο άνθρωπος δεν είναι μόνον ασεβής απέναντι του Δημιουργού του, είναι δυσεβής και απέναντι στα δημιουργήματα.
Η φύση διατρέχει τον έσχατο κίνδυνο από τον άνθρωπο. Την αλαζονεία και την απληστία του. Οι κυβερνήσεις των μεγάλων βιομηχανικών χωρών και ορισμένων αναδυομένων οικονομιών καταστρέφουν ανελέητα τα οικοσυστήματα, (εκ)βιάζουν τη δημιουργία: Υπερθέρμανση, υπερρύπανση, ξηρασία, πλημμύρες, εξάντληση του νερού και των ενεργειακών πηγών συνιστούν την εκδίκηση της φύσης στη βάναυση συμπεριφορά του ανθρώπου. Μήτε G8, μήτε ΗΠΑ, μήτε Κίνα, όλοι τους επιμένουν αυτοκαταστροφικά.
Χρηματιστηριακή, ενεργειακή και επισιτιστική κρίση είναι τα τρία άνθη του κακού στην τρέχουσα επιδρομή του. Ξεσπά βεβαίως στα κεφάλια των φτωχών και των κατατρεγμένων. Η πείνα σκοτώνει εκατομμύρια κόσμο στις χώρες της επισιτιστικής τραγωδίας. Αιτία, η απληστία, η κερδοσκοπία. “Ρίζα πάντων των κακών, η φιλαργυρία”, λέει ο Απόστολος Παύλος. Οι κερδοσκόποι “θύουν και απολύουν”.
Οι κυβερνήσεις συμπράττουν ή είναι ανήμπορες και άβουλες λόγω της διαπλοκής χρήματος - πολιτικής να παρέμβουν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως παρ’ ημίν, κάνουν ακόμη χειρότερα: Εναποθέτουν στα πόδια κάποιας τρόικας τη λαϊκή εντολή και δυναστεύουν εν ονόματί της τον λαό. Δυστυχώς “ο κόσμος όλος κείται εκ τω πονηρώ”.
Οι μεγάλες μέρες της χριστιανοσύνης, δηλαδή οι μεγάλες γιορτές της, αφυπνίζουν και ενεργοποιούν τις δυνάμεις της πιστεύουσας ψυχής.
Η Παναγία της ελληνορθόδοξης παράδοσης είναι το πιο “δικό μας” πρόσωπο στη χορεία των αγίων. Είναι η “Υπέρμαχος Στρατηγός” των αγωνιζομένων για την ελευθερία τους Ελλήνων, “Παναγία η Νικοποιός” των βυζαντινών προγόνων μας που συναπεκόμισαν στη Βενετία οι νεοβάρβαροι της Δ’ Σταυροφορίας. Αλλά είναι επίσης η μητέρα όλων των λαών της οικουμένης που επικαλούνται το όνομά της. Πομπός της συναδέλφωσής τους.
Σε μιαν εποχή έντονης εκκοσμίκευσης και, κατ’ ακολουθίαν, απο-ιέρωσης ζούμε, πιστοί και (εθιμικά μετέχοντες) ημίπιστοι, στο μεγαλείο του ιερού. Του ιερού που μεταστοιχειώνεται σε ωραίο.
Η ορθοδοξία και η ορθοπραξία προβάλλουν με ενάργεια αυτήν τη στάση ζωής: Ευλαβούμαι τη Μεγαλόχαρη σημαίνει “κοινωνώ” με τους άλλους. Ο χριστιανισμός, όπως έγραψε ο μακαριστός π. Γεώργιος Φλορόφσκι, υπήρξε εξ αρχής μία πραγματικότητα εταιρική, κοινότητα. “Ουδείς μπορεί να είναι χριστιανός ως χωριστό άτομο, αλλά μόνον ομού μετά των αδελφών, με αλληλέγγυον σύνδεσμον μετ’ αυτών” (“Το σώμα του ζώντος Χριστού”, σ. 25).
Η γιορτή της Παναγίας καλεί σε αυτό που η εκκλησία ονομάζει αγαπητική ένωση με τον Θεό, δηλαδή σε μια σχέση αρμονίας με τον συνάνθρωπό μας, τον εαυτό μας και τη φύση.
Μπορούμε να συνδημιουργήσουμε, οι απανταχού της γης άνθρωποι καλής θελήσεως, ένα κόσμο πιο δίκαιο και πιο ανθρώπινο. Ένα κόσμο που να συνομιλεί με τον Θεό και τα ταπεινά πλάσματά του.
Η σχέση των Ελλήνων με τη Θεομήτορα, ατομικά και συλλογικά, είναι βιωματική. Οι πιο προσωπικές στιγμές τους, οι καημοί τους, την έχουν σημείο αναφοράς. Την πάσαν ελπίδα τους αναθέτουν σε εκείνην. Οι παρακλητικοί κανόνες, ο Ακάθιστος Ύμνος, η ποιητική και η υμνογραφία της ορθοδοξίας, με επίκεντρό τους την αέναη παρουσία της Μεγαλόχαρης, ανήκουν στα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Συγκινούν, αναζωογονούν, φρονηματίζουν, διεγείρουν σε αγώνες, ξεσηκώνουν συνειδήσεις. Με την επίκληση του ιερού ονόματός της το γένος των Ελλήνων αντιστάθηκε σε χρόνους δίσεκτους, προήλασε σε καιρούς ευθέτους, άντεξε σε χρόνια πέτρινα. Η εκκλησία μας δεν ταυτίζεται με κοινωνικά δόγματα. Έχει όμως μία όντως επαναστατική απαίτηση που αντιμάχεται κάθε μορφή ατομικού και συλλογικού εγωισμού. Το κοινωνικό ιδεώδες της υπερβαίνει τα υπάρχοντα δόγματα.
Ο πλανήτης δεν περνά την αισιοδοξότερη φάση του. Ο άνθρωπος δεν είναι μόνον ασεβής απέναντι του Δημιουργού του, είναι δυσεβής και απέναντι στα δημιουργήματα.
Η φύση διατρέχει τον έσχατο κίνδυνο από τον άνθρωπο. Την αλαζονεία και την απληστία του. Οι κυβερνήσεις των μεγάλων βιομηχανικών χωρών και ορισμένων αναδυομένων οικονομιών καταστρέφουν ανελέητα τα οικοσυστήματα, (εκ)βιάζουν τη δημιουργία: Υπερθέρμανση, υπερρύπανση, ξηρασία, πλημμύρες, εξάντληση του νερού και των ενεργειακών πηγών συνιστούν την εκδίκηση της φύσης στη βάναυση συμπεριφορά του ανθρώπου. Μήτε G8, μήτε ΗΠΑ, μήτε Κίνα, όλοι τους επιμένουν αυτοκαταστροφικά.
Χρηματιστηριακή, ενεργειακή και επισιτιστική κρίση είναι τα τρία άνθη του κακού στην τρέχουσα επιδρομή του. Ξεσπά βεβαίως στα κεφάλια των φτωχών και των κατατρεγμένων. Η πείνα σκοτώνει εκατομμύρια κόσμο στις χώρες της επισιτιστικής τραγωδίας. Αιτία, η απληστία, η κερδοσκοπία. “Ρίζα πάντων των κακών, η φιλαργυρία”, λέει ο Απόστολος Παύλος. Οι κερδοσκόποι “θύουν και απολύουν”.
Οι κυβερνήσεις συμπράττουν ή είναι ανήμπορες και άβουλες λόγω της διαπλοκής χρήματος - πολιτικής να παρέμβουν. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όπως παρ’ ημίν, κάνουν ακόμη χειρότερα: Εναποθέτουν στα πόδια κάποιας τρόικας τη λαϊκή εντολή και δυναστεύουν εν ονόματί της τον λαό. Δυστυχώς “ο κόσμος όλος κείται εκ τω πονηρώ”.
Οι μεγάλες μέρες της χριστιανοσύνης, δηλαδή οι μεγάλες γιορτές της, αφυπνίζουν και ενεργοποιούν τις δυνάμεις της πιστεύουσας ψυχής.
Η Παναγία της ελληνορθόδοξης παράδοσης είναι το πιο “δικό μας” πρόσωπο στη χορεία των αγίων. Είναι η “Υπέρμαχος Στρατηγός” των αγωνιζομένων για την ελευθερία τους Ελλήνων, “Παναγία η Νικοποιός” των βυζαντινών προγόνων μας που συναπεκόμισαν στη Βενετία οι νεοβάρβαροι της Δ’ Σταυροφορίας. Αλλά είναι επίσης η μητέρα όλων των λαών της οικουμένης που επικαλούνται το όνομά της. Πομπός της συναδέλφωσής τους.
Σε μιαν εποχή έντονης εκκοσμίκευσης και, κατ’ ακολουθίαν, απο-ιέρωσης ζούμε, πιστοί και (εθιμικά μετέχοντες) ημίπιστοι, στο μεγαλείο του ιερού. Του ιερού που μεταστοιχειώνεται σε ωραίο.
Η ορθοδοξία και η ορθοπραξία προβάλλουν με ενάργεια αυτήν τη στάση ζωής: Ευλαβούμαι τη Μεγαλόχαρη σημαίνει “κοινωνώ” με τους άλλους. Ο χριστιανισμός, όπως έγραψε ο μακαριστός π. Γεώργιος Φλορόφσκι, υπήρξε εξ αρχής μία πραγματικότητα εταιρική, κοινότητα. “Ουδείς μπορεί να είναι χριστιανός ως χωριστό άτομο, αλλά μόνον ομού μετά των αδελφών, με αλληλέγγυον σύνδεσμον μετ’ αυτών” (“Το σώμα του ζώντος Χριστού”, σ. 25).
Η γιορτή της Παναγίας καλεί σε αυτό που η εκκλησία ονομάζει αγαπητική ένωση με τον Θεό, δηλαδή σε μια σχέση αρμονίας με τον συνάνθρωπό μας, τον εαυτό μας και τη φύση.
Μπορούμε να συνδημιουργήσουμε, οι απανταχού της γης άνθρωποι καλής θελήσεως, ένα κόσμο πιο δίκαιο και πιο ανθρώπινο. Ένα κόσμο που να συνομιλεί με τον Θεό και τα ταπεινά πλάσματά του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου