Αποκαλυπτικές, «αναζωπυρωτικές» για το ενδιαφέρον, αλλά και ιδιαίτερα σιβυλλικές ήταν οι ανακοινώσεις των επικεφαλής της ανασκαφικής έρευνας στον τύμβο Καστά της Αμφίπολης, σε συνέντευξη Τύπου που παραχωρήθηκε χθες στο ΑΠΘ, υπό τον τίτλο «Ερευνώντας τον τύμβο Καστά Αμφίπολης: 2012-2014». Η Κατερίνα Περιστέρη και ο αρχιτέκτων της ανασκαφής, Μιχάλης Λεφαντζής, πλαισιωμένοι από τον διευθυντή του εργαστηρίου Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής, Γρηγόρη Τσόκα, έδωσαν νέες, σημαντικές για τη λύση τη μυστηρίου του ταφικού μνημείου, διαστάσεις, έπειτα από μήνες «στέρησης» πληροφοριών.
Παραθέτοντας τεκμηριωμένα πειστήρια για τις νέες ανακαλύψεις τους στην αίθουσα τελετών του ΑΠΘ όπου επικρατούσε κυριολεκτικώς το αδιαχώρητο, οι επικεφαλής των ανασκαφών αποκάλυψαν πως το ταφικό Ηρώον, όπως το χαρακτήρισαν, ανεγέρθηκε κατ' εντολήν του Μεγάλου Αλεξάνδρου προς τον αρχιτέκτονα - μαέστρο της εποχής, Δεινοκράτη, για την τίμηση του αδελφικού φίλου του σπουδαίου Μακεδόνα στρατηλάτη, Ηφαιστίωνα, εμμένοντας, ταυτόχρονα, επιτακτικά στην εξ αρχής θέση τους πως το μνημείο χρονολογείται στο τελευταίο τέταρτο του 4ου αιώνα π.Χ.. Τη χρονολόγησή του τεκμηρίωσε η κα. Περιστέρη, αντιστοιχίζοντας τα ευρήματά του (Σφίγγες, Καρυάτιδες, ψηφιδωτό), με έργα της ίδιας περιόδου (325-300 π.Χ.) που φυλάσσονται σε μουσεία του εσωτερικού, αλλά και του εξωτερικού.
Ξεδιπλώνοντας το «κουβάρι» των αποκαλύψεων, οι εκπρόσωποι της ανασκαφικής ομάδας παρουσίασαν εγχάρακτο μονόγραμμα του Αντίγονου του Μονόφθαλμου στον περίβολο του υπερμεγέθες μνημείου, το οποίο «αφηγείται» με σαφήνεια, όπως τόνισαν, την παραλαβή του έργου από τον Δεινοκράτη μετά την οριστική αποπεράτωσή του.
Σύμφωνα με τους ανασκαφείς, η επιγραφή, εν είδει «οικοδομικού συμβολαίου της εποχής», «Παρέλαβον Ηφαιστιώνος», εντοπίστηκε σε δύο οικοδομικές πλάκες του τύμβου, ενώ σε άλλο μαρμάρινο μέλος του περιβόλου υπάρχει το μονόγραμμα «ΑΝΤ», το οποίο επιβεβαιώνει την «υπογραφή» του Αντίγονου του Μονόφθαλμου. Όπως επισήμαναν, το μονόγραμμα αυτό βρέθηκε και σε τουλάχιστον δύο μαρμάρινα μέλη πλησίον τον Λέοντα της Αμφίπολης, για τον οποίον επέμειναν, παραχωρώντας σχετικά και αναλυτικά τεκμήρια, πως προοριζόταν και είχε εν τέλει εγκατασταθεί στην κορυφή του τύμβου.
Το απίστευτο και συνάμα παράδοξο που ανέδειξαν η κα. Περιστέρη και ο κ. Λεφαντζής ήταν το γεγονός πως κανείς δεν είχε παρατηρήσει τη, δυσδιάκριτη πάντως, επιγραφή στη μαρμάρινη επιφάνεια, δίπλα στον Λέοντα! Επί 80 χρόνια, είπε η επικεφαλής των ανασκαφών, η επιγραφή ήταν ορατή, σχεδόν σε κοινή θέα, πάνω στα αρχιτεκτονικά μέλη. «Κανείς δεν πρόσεξε την επιγραφή», τόνισε ο κ. Λεφαντζής, προβαίνοντας, παράλληλα, στην ανάλυση του μυστικού της γεωμετρίας που υποφαίνεται στην κορυφή του τύμβου και στον ξύλινο στύλο που χρησιμοποιήθηκε για να στηρίζει τον μαρμάρινο Λέοντα.
Το μυστήριο με την «αριστουργηματική» ζωφόρο και ο... Μέγας Αλέξανδρος
Εν τω μεταξύ, η Κ. Περιστέρη έδωσε άλλη μία διάσταση της μοναδικότητας του μνημείου, αλλά και των αποκαλύψεων που κρύβει, μέσω της ανασύνθεσης της παράστασης της «αριστουργηματικής» ζωφόρου, που εντοπίστηκε κοντά στο ψηφιδωτό που απεικονίζει την αρπαγή της Περσεφόνης. Ο αρχιτέκτων του έργου «αναβίωσε» τις απεικονιζόμενες μορφές χρησιμοποιώντας σε σημαντικό βαθμό τη φαντασία του, αφού η φθορά των χιλιάδων ετών τις κατέστησε εντελώς δυσδιάκριτες δια γυμνού οφθαλμού.
Απεικονίζεται, λοιπόν, μία πολυσύνθετη, πολυδιάστατη παράσταση με «κρυφά μηνύματα» και συμβολισμούς. Εμπεριέχει φτερωτές μορφές, αναφορές στον θεό Διόνυσο, ενώ διακρίνεται ο τιμώμενος «ένοικος» του ταφικού μνημείου, ο οποίος παρουσιάζεται έφιππος ή κρατώντας τα ηνία ενός άρματος. Η παράσταση περιβάλλεται από δύο μορφές που, σύμφωνα με την κα. Περιστέρη, αφορούν τον Ύπνο και τον Θάνατο, ενώ διακρίνεται και ένας ταύρος προς θυσία. Η σκηνή παραπέμπει σε μάχη, ενώ ακριβώς δίπλα εμφανίζεται μία υπερμεγέθη λεοντοκεφαλή, παρόμοια με αυτήν που είχε στο κράνος του ο Μέγας Αλέξανδρος. Σε άλλο σημείο, σύμφωνα με την ίδια, φαίνονται δύο υδρίες και μία Σφίγγα, όμοια με αυτή που είναι γλυπτή στην είσοδο του τάφου που τις φυλάει, ενώ εντοπίζονται δελφικοί τρίποδες, Κένταυροι και άλλοι ιππείς, που, ίσως, σύμφωνα με την ίδια, αφορούν δεύτερο νεκρό.
Η επικεφαλής της ανασκαφικής ομάδας δεν έμεινε εκεί, σε ό,τι αφορά τις «υπόνοιες» για την ύπαρξη δεύτερου νεκρού στο μνημείο. Κατά τη διάρκεια της συνέντευξης, στην οποία δεν τέθηκαν ερωτήσεις από τους δημοσιογράφους, επέμεινε στο στοιχείο του δυαδισμού που «αγκαλιάζει» ως επαναλαμβανόμενο μοτίβο ολόκληρο το έργο. Συνοπτικά σημείωσε την ύπαρξη δύο Σφιγγών στην είσοδό του, τις δύο Καρυάτιδες στο εσωτερικό του και τα δύο άλογα που διακρίνονται στο ψηφιδωτό, για τα οποία μάλιστα τόνισε το γεγονός πως τα μάτια τους διαφέρουν, καθώς το ένα διαθέτει γαλάζιο και το άλλο μαύριο. Σύμφωνα με την ίδια, λοιπόν, αυτό θα μπορούσε να συμβολίζει μία δυαδικότητα ή διττή κατεύθυνση, ταυτοχρόνως ευοίωνη και δυσοίωνη.
Σε δηλώσεις της, μάλιστα, μετά το τέλος της παρουσίασης, η κα. Περιστέρη επανέφερε τη δυαδικότητα του μνημείου, την «οποία δεν μπορούμε ακόμα να εξηγήσουμε», χωρίς να επεκταθεί περαιτέρω, αλλά δίνοντας νέα τροφή στα σενάρια περί διπλού τάφου στον οποίο θα μπορούσαν να είναι θαμμένοι ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Ηφαιστίωνας.
Αναμένονται νέα από τη γεωφυσική διασκόπηση
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής και πρόεδρος του τμήματος Γεωλογίας του ΑΠΘ, ανέλυσε τη μεθοδολογία και την χρησιμότητα της ηλεκτρικής τομογραφίας που εφαρμόσθηκε από τον ίδιο στο μνημείο προς εντοπισμό νέων χώρων κάτω από τον τύμβο. Όπως είπε, οι έρευνες, σε συνδυασμό με τις ανασκαφικές απόπειρες, απεδείχθησαν άκαρπες, καθώς επρόκειτο για φυσικούς γεωλογικούς σχηματισμούς και όχι πιθανά νέα αρχαιολογικά μέλη.
Εντούτοις, απέφυγε να οριστικοποιήσει το τέλμα των ερευνών, εξηγώντας πως, έως ώρας, σε επίπεδο έρευνας, έχει καλυφθεί μόνον το 1/5 της συνολικής έκτασης του τύμβου, με το μεγαλύτερο σκέλος να παραμένει ανεξερεύνητο και ανά πάσα στιγμή έτοιμο προς σκαπάνη.
Τόνισε, ακόμη, πως υπάρχει και το ιδιαιτέρως σημαντικό ζήτημα της χρονολόγησης των επιχώσεων, ενώ αποκάλυψη πως η γεωφυσική διασκόπηση θα συνεχιστεί και στην περίμετρο του μνημείου.
«Μπηχτές» Περιστέρη, «τσιμουδιά» για τους σκελετούς
Αναφερόμενη στις εργασίες συντήρησης και μελέτης των ευρημάτων, η Κατερίνα Περιστέρη άφησε αιχμές για τη στήριξη του υπουργείου Πολιτισμού, υπογραμμίζοντας πως, παρά την «έλλειψη πόρων, υποστήριξης και βοήθειας», η «δουλειά συνεχίζεται» στο μουσείο της Αμφίπολης, παρότι το έργο της ομάδας δεν «διευκολύνεται» για την εξαγωγή ταχέων και εύστοχων συμπερασμάτων. Όπως, μάλιστα, χαρακτηριστικά είπε, «ακόμα περιμένουμε καθοδήγηση από το υπουργείο».
Στον αντίποδα, η ίδια ευχαρίστησε θερμά τον, παρευρισκόμενο στην εκδήλωση, αντιπεριφερειάρχη Σερρών, Γιάννη Μωϋσιάδη, για τη στήριξή του, ενώ το ίδιο έπραξε και με τον περιφερειάρχη Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολο Τζιτζικώστα, για την «πολύτιμη βοήθεια που μας παρείχε και το έντονο ενδιαφέρον που επέδειξε».
Κληθείσα, δε, μετά τη συνέντευξη Τύπου, να σχολιάσει τις αμφισβητήσεις των οποίων γίνεται αποδέκτης, η κα. Περιστέρη απέφυγε «να εμπλακεί σε αυτές τις συζητήσεις».
Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί πως στη χθεσινή παρουσίαση δεν υπήρξε ουδεμία αναφορά στο πλούσιο σκελετικό υλικό που βρέθηκε προ μηνών στον τέταρτο χώρο του μνημείου, ούτε και στα πιθανά ανθρωπολογικά ευρύματα για την ταυτοποίηση των νεκρών. Όπως λακωνικά σημείωσε η κα. Περιστέρη, «αναμένουμε τις πρώτες εκτιμήσεις».
Συμπερασματικά, όπως έγινε αντιληπτό από τα όσα συνομολόγησαν οι επικεφαλής, το μνημείο ακόμη «καραδοκεί» και κυοφορεί αδιαλείπτως νέα μυστήρια που διεγείρουν το ενδιαφέρον, σε ό,τι αφορά την ολότητα του ταφικού συνόλου του (Λέοντας, περίβολος, κυρίως μνημείο), γεγονός που προκύπτει και από την, κατά τον Μ. Λεφαντζή, «ελλειψοειδούς σχήματος», διάστασή του. Εντύπωση, ωστόσο, προκάλεσε η αναφορά της κα. Περιστέρη πως οι ανακαλυφθείσες επιγραφές συνολικά ήταν τρεις, παρότι στη δημοσιότητα δόθηκε η φωτογραφία και η ερμηνεία μόνον της μίας, αυτή της «Παρέλαβον Ηφαιστιώνος».
Εξάλλου, σιβυλλική ήταν και η δήλωση της επικεφαλής της ανασκαφής σε δημοσιογράφους. «Σας θυμίζω τι είπε ο Μέγας Αλέξανδρος στη μητέρα του Δαρείου, σύμφωνα με τις πηγές, όταν η ίδια έσκυψε να προσκυνήσει τον Ηφαιστίωνα, νομίζοντάς τον για τον σπουδαίο Στρατηλάτη. Εκείνος της είπε "ο Ηφαιστίωνας είμαι εγώ". Υπάρχει μια δυαδικότητα στο μνημείο που ακόμα δεν μπορούμε να πούμε τις ακριβώς συμβαίνει. Σκεφτείτε το και αυτό», ανέφερε με νόημα η ίδια.
Μάλιστα, ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή του στην παρουσίαση και ακολουθώντας τη «γραμμή αινιγματικότητας» της Κ. Περιστέρη, ο κ. Λεφαντζής προέβη σε άλλη μία αμφίσημη αναφορά, διερωτώμενος χαρακτηριστικά: «Γιατί ο τύμβος Καστά να αποτελεί αντιγραφή αντίστοιχων στην Αλεξάνδρεια και όχι αυτοί αντίγραφου του μνημείου της Αμφίπολης...».
voria.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου