ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΡΑΧΙΟΛΟΓΛΟΥ, Ο ΚΟΡΥΦΑΙΟΣ ΛΑΟΓΡΑΦΟΣ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ

Είναι θείος του Μάκη Βραχιολίδη 

Συνεχίζει την τεράστια προσφορά του στο ελληνικό και δη θρακιώτικο πολιτισμό. Η μεγάλη προσφορά του, δεν έχει αποτιμηθεί ακόμη σε όλο το εύρος της, αν και έχει τιμηθεί και βραβευθεί πλειστάκις από διάφορους φορείς! 

Ο Δημήτρης Βραχιόλογλου αποτελεί για τον Έβρο το μέγα κεφάλαιο στη Λαογραφία μας. ΄Ηράσθη σφόδρα τον τόπο όπου γεννήθηκε, αλλά και τους ανθρώπους του, πάμπλουτους σε μοναδικές παραδόσεις , έθιμα, μουσικά και χορευτικά ακούσματα μα και γευστικές συνήθειες που κρατάνε από τα βάθη της θρακικής αρχαιότητας και συνεχίζουν να ζουν ίσαμε τις μέρες μας σχεδόν αναλλοίωτες! 
Αν και ταπεινός δασκαλάκος, στα Δημοτικά σχολειά της Αλεξανδρούπολης, κατάφερε, χάρις στη φλόγα που κατέτρωγε τα σωθικά του, να εξελιχθεί σε αδιαφιλονίκητο Αρχιερέα, πρύτανη , μαιτρ της θρακικής –Εβρίτικης Λαογραφίας. 

Οργώνοντας τον ΄Εβρο αμέτρητες φορές και με πάθος αρχαιολόγου, σκάλισε τα πάντα από τις αρχέγονες λαϊκές παραδόσεις του Έβρου. Κατέγραψε μουσικούς ήχους, τραγουδιστικά ακούσματα με αυθεντικές γνήσιες φωνές των χωριών και των μαχαλάδων. Φωτογράφισε και κινηματογράφησε-βιντεογράφησε σχεδόν τα πάντα. Λέμε σχεδόν διότι ακόμη η περιπέτειά του στις παραδόσεις του χθες συνεχίζεται .. Ο Βραχιόλογλου συνεχίζει να σκαλίζει…να ξεψαχνίζει σαν άλλος Σέρλοκ Χόλμς. ΄Ολο αυτό το ασύλληπτα πλούσιο υλικό, που ο χρόνος θα το εξαφάνιζε, το κωδικοποίησε και το έχει παρουσιάσει σε θαυμάσια βιβλία του, αλλά και σε πολύτιμα ζωντανα DVD…


Ki όχι μόνον.Κρατάει επί πολλά έτη στο κανάλι ΔΕΛΤΑ τη δημοφιλή εβδομαδιαία λαογραφική εκπομπή τα ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ, η οποία μάλιστα, αν θυμόμαστε καλά θεωρήθηκε ως η δημοφιλέστερη και η καλύτερη τηλεοπτική εκπομπή της χώρας… 

ΚΑΙ ΧΟΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΟΣ! 

Ο Δάσκαλος με ένα από τα χορευτικά σύνολα που έχει δημιουργήσει

Ο Δημήτρης Βραχιόλογλου, δεν περιορίζεται μόνο στο ερευνητικό και θεωρητικό σκέλος της ανάδειξης και διατήρησης της θρακιώτικης παράδοσης. Ανήκοντας στη χορεία των μεγάλων Ελλήνων λαογράφων ( Δώρα Στράτου, Σαμίου,Σίμων Καρράς, Χατζημιχάλη) είναι και ο ίδιος Χοροδιδάσκαλος και μέσα από τον ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΟ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟ ΟΜΙΛΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΕΩΣ, που δημιούργησε μεταλαμπαδεύει τη λαϊκή χορευτική θρακιώτικη παράδοση στις νεότερες γενεές! 
Μικρό δείγμα η πιο κάτω ΑΓΓΕΛΙΑ που δημοσιεύτηκε στον τύπο της Αλεξανδρούπολης το 2013..Είναι χαρακτηριστική και για την πτυχή αυτή του μεγάλου αυτού Λαογράφου του ΄Εβρου. 


ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΧΟΡΩΝ 


Πολιτιστικός Σύλλογος Παραδοσιακών Χορών 
Ο ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΟΣ ΧΟΡΕΥΤΙΚΟΣ ΟΜΙΛΟΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗΣ, 

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Παραδοσιακών Χορών της πόλης μας, με πλούσια χορευτική συμμετοχή στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ξεκινά τα μαθήματα Χορού- για αρχάριους και προχωρημένους - την 1^η Οκτωβρίου.
Διδάσκονται χοροί απ’ όλη την Ελλάδα (από την ΘΡΑΚΗ -Ανατολική, Δυτική και Βόρεια- από τη ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, την ΗΠΕΙΡΟ, τη ΘΕΣΣΑΛΙΑ, τη ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ, τη ΘΑΣΟ, την ΚΡΗΤΗ, τα νησιά του ΑΙΓΑΙΟΥ ΠΕΛΑΓΟΥΣ( Λήμνο, Σάμο, ,Ικαρία, Μυτηλήνη), τα Δωδεκάνησα, τις Κυκλάδες, τα Επτάνησα, τα παράλια της ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ , την ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑ, την ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΗ, καθώς και χορούς από τον λαϊκό χώρο, κ .α). 
Υπεύθυνοι Εκπαιδευτικού Χορευτικού Προγράμματος και Διδασκαλίας των Χορών είναι οι:Δημήτρης και Ματούλα Βραχιόλογλου. 
Λειτουργούν τα παρακάτω Τμήματα Διδασκαλίας Χορού: 
1. Παιδικό ( 6 έως 8 χρόνων) 2. Μαθητικό ( 9 έως 14 χρόνων) 
3. Εφήβων (15 έως 18 χρόνων) 4. Φοιτητών 5. Ενηλίκων 
Πληροφορίες-Εγγραφές και Επικοινωνία στα τηλέφωνα : 
1) 2551040342 - 2) Κινητά: 6936654225 (Δημήτρης Βραχιόλογλου) 
3) 6936517964 
Προσωπικά στο κτίριο της Καππαδοκικής Εστίας, Μητροπούλου 1, δίπλα στο ναό της Μεταμόρφωσης Σωτήρος, Εξώπολη, κάθε Σάββατο ώρες 10:00 – 

Πώς κι έτσι ο δάσκαλος της δημοτικής εκπαίδευσης έγινε και χοροδιδάσκαλος; Η μόνη εξήγηση είναι ότι κουβαλούσε το χορό μέσα στο τζιγέρι του, στο αίμα του. Ο πατέρας του Βραχιόλης Βραχιόλης (ή Βραχιολίδης,ή και Βραχιόλογλου σε νεότερη περίεργη και φτιαχτή έκδοση, λόγω καταστροφής του δημοτολογίου του Διδυμοτείχου. Τέλος πάντων ο ίδιος έτσι με το Βραχιόλογλου, έγινε διάσημος ..Αυτή είναι η ΝΤΕΠΟΖΕ μάρκα του!



Εδώ ο πατέρας του Δημήτρη, Βραχιόλης και η Ευθαλεία ,μητέρα του. ( η θειάκαμ η Ευταλίτσα).

Ο πατέρας του μαζί με τον δίδυμο αδελφό του Γεώργιο ήσαν δεινοί χορευταράδες αλλά και πότες.. Κατά την παράδοση μάλιστα ..μπορούσαν να δαγκάσουν ένα τραπέζι ,να το σηκώνουν και να χορεύουν με το δαγκωτό ..τραπέζι.. Λέγεται δε ότι κάνανε και διάφορα κολπάκια με καρέκλες κατά τις χορευτικές τους επιδείξεις! 


ΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ ΚΑΙ ΑΠΟ ΣΧΟΛΕΙΟΝ…ΕΙΣ ΣΧΟΛΕΙΟΝ.
Ακάματος μεταδίδει τη φλόγα του για την παράδοσή μας στα παιδιά.. 



Κοντά σ΄ αυτά, δεν ξεχνάει και τα “παιδιά του” Δεν εγκατέλειψε ποτέ τη διδασκαλία στα σχολειά. Έτσι βρίσκει χρόνο να επισκέπτεται τα εβρίτικα σχολεία και να μιλάει στους μαθητές , όχι για αριθμητική ή γραμματική, αλλά για τις ακατάλυτες θρακικές παραδοσεις..Πρόκειται για μυσταγωγία, που ο ίδιος ξέρει να δημιουργεί στο νου και τις καρδιές των νεαρών βλαστών…

Να μερικά στιγμιότυπα, όπως τα διαβάζουμε στον τοπικό τύπο:

"Η ΠΑΡΑΔΟΣΗ της ΘΡΑΚΗΣ" ΣΤΟ 1ο Δ.Σ. ΑΛΕΞ/ΠΟΛΗΣ 
Στα μονοπάτια της Παράδοσης ταξίδευσαν σήμερα οι μαθητές των δύο μεγάλων τάξεων (Ε΄και ΣΤ΄.) του 1ου Δημοτικού Σχολείου Αλεξανδρούπολης με ξεναγό τον Δημήτρη Βραχιόλογλου, Πρόεδρο του Θρακιώτικου Χορευτικού Ομίλου Αλεξ/πολης και "παλιό" δάσκαλο του ιδίου Σχολείου, μέσα από το οπτικοακουστικό του Αρχείο. 

Επίσκεψη του κ. Βραχιόλογλου στο Γυμνάσιο Πέπλου

Την Πέμπτη 10 Μαΐου επισκέφθηκε το σχολείο μας ο κ. Δημήτρης Βραχιόλογλου, άξιος και διακεκριμένος ερευνητής της λαϊκής μας παράδοσης, στο πλαίσιο του προγράμματος "Click... στην ιστορία". Ο κ. Βραχιόλογλου συζήτησε με τους μαθητές για τις Μορφές Λαϊκού Πολιτισμού της περιοχής του Πέπλου, κάνοντας εκτενή αναφορά στα ήθη, τα έθιμα και γενικά στα στοιχεία εκείνα που συνιστούν τη μοναδικότητα του τόπου μας. Ελπίζουμε ότι η παράδοσή μας θα βρει άξιους συνεχιστές! 





Ο ΛΑΟΣ ΤΟΝ ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΕΙ…. 
Δήμαρχοι, κοινοτάρχες και ο απλός κόσμος δεν φείδονται σε “ευχαριστίες” προς τον Βραχιόλογλου αναγνωρίζοντας το πολύτιμο έργο του… Μερικά χαρακτηριστικά: 

1- Ο δήμαρχος Ορεστιάδας Δημήτρης Μουζάς απονέμει τιμητικό δίπλωμα στον Δημήτρη Βραχιόλογλου και υπγραμμίζει την προσφορά του στην ανάδειξη και προβολή της μουσικής μας παράδοσης και του λαϊκού μας πολιτισμού στο πλαίσιο του Τρίπορι Φεστιβάλ 2013 στο Σπήλαιο Τριγώνου Ορεστιάδας

2- Χαρακτηριστικά της απήχησης του τεράστιου έργου του Βραχιόλογλου είναι τα λόγια της:
 

Άννα Δεληγιάννη-:

Χρόνια Πολλά ,ακούραστε υποστηρικτή της παράδοσης!Σκέφτομαι ,τι θα είχε απομείνει στον τόπο αν δεν υπήρχατε εσύ-εσείς οι λίγοι να κοπιάζετε καθημερινά για την ανάδειξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς!Σε ευχαριστούμε για ό,τι προσέδωσες με τις πολύχρονες και επίμονες προσπάθειές σου .

3- Αλλά και τα νήπια …τα νιάνιαρα κι αυτά λένε ευχαριστώ στον Βραχιόλογλου:
"ΣΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΟΥΜΕ ΚΥΡΙΕ ΔΗΜΗΤΡΗ ΠΟΥ ΜΑΣ ΕΜΑΘΕΣ ΧΟΡΟΥΣ"
Στο Νηπιαγωγείο δε διδάσκεται αλφάβητο, γραμματική και συντακτικό της ελληνικής γλώσσας. Κι όμως τα νήπια αυτά βρίσκουν τρόπο να εκφράσουν και γραπτά αυτό που νιώθουν. 




Βρε…βρε τα φιλαράκια τα καλά.Ο δεσπότης Διδυμοτείχου κ. Δαμασκηνός και ο Πατριάρχης της Θρακιώτικης λαογραφίας Δημ. Βραχιολογλου.. Ο δε εκ δεξιών του Αγίου πατρός ημων Διδυμοτείχου είναι Καπαδόκης! (Φάνης Ισαακίδης)

ΠΟΛΛΑ ΒΙΝΤΕΟ 
"ΤΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ" ΜΕ ΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΒΡΑΧΙΟΛΟΓΛΟΥ 


Σας δίνουμε πιο κάτω μερικά ηχητικά ντοκουμέντα από το τεράστιο έργο του Δημήτρη Βραχιόλογλου.

ΠΡΟΣΟΧΗ… Αν κάνετε κλικ στις πιο κάτω ενότητες, θα βρεθείτε μπροστα και σε αξιόλογα βιντεο από το τις εκπομπές του Δημ. Βραχιολογλου στο κανάλι ΔΕΛΤΑ… 
Σαμοθράκη, το μοναδικό θρακικό νησί του Αιγαίου στην είσοδο του Ελλήσποντου με ανεξερεύνητη πολιτιστική κληρονομία και μουσική παράδοση που διψά να αναδειχθεί στην Ελλάδα και στον κόσμο όλο.| (11-03 Προβολή+VIDEO 

• ΕΘΙΜΑ ΑΠΟΚΡΙΑΣ
  Η Λαογραφική προσέγγιση του χοροδιδάσκαλου και λαογράφου Δημήτρη Βραχιόλογλου για τα Έθιμα της Αποκριάς στη Θράκη. Παρουσιάζονται: το έθιμο του ΜΠΕΗ στις Καστανιές, Μεταξάδες. Το έθιμο Συγχώριο στη Νέα Βύσσα και στο Αρσάκειο Ροδόπης καθώς και το έθιμο ΧΑΣΚΑ στη Στρύμη Ροδόπης.
• ΛΑΓΟΣ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ
  Η εκπομπή καταγράφει την μουσικοχορευτική παράδοση, τα ήθη και έθιμα του Λαγού Διδυμοτείχου.
• ΓΡΑΤΙΝΗ ΡΟΔΟΠΗΣ
  Η Γρατινή στο νομό Ροδόπης ή Γρατσιανού των Βυζαντινών, έδρα του Ματθαίου Κατακουνζηνού το 14ο αιώνα βρίσκεται σε απόσταση 13 χλμ από την Κομοτηνή. Απομεινάρια των τειχών του κάστρου, υδραγωγείου και παρεκκλήσι των Βυζαντινών χρόνων δεσπόζουν της περιοχής στην κορυφή του κατάφυτου με πεύκα δρόμου...
• ΘΡΑΚΙΩΤΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ - ΕΘΙΜΑ ΠΑΣΧΑ
  Η κάμερα της εκπομπής "Μονοπάτια της Παράδοσης" με τον Δημήτρη Βραχιόλογλου, ταξιδεύει στα χωριά της περιοχής, εκεί που γιορτάζεται από καρδιάς η μεγαλύτερη γιορτή της Χριστιανοσύνης, το Πάσχα.
• ΠΑΤΑΓΗ - Ν. ΑΛΒΑΝΟΠΟΥΛΟΣ
  Καθήκον της εκπομπής και του λαογράφου Δημήτρη Βραχιόλογλου η διάσωση του παραδοσιακού τραγουδιού που όσο περνάνε τα χρόνια τόσο λιγότεροι οργανοπαίκτες και μουσικοί - τραγουδιστές τείνουν να το υποστηρίζουν, κυρίως λόγω της τεχνολογικής επανάστασης - επέλασης της εποχής.
• ΓΚΑΪΝΤΑΤΖΗΔΕΣ ΤΟΥ ΕΒΡΟΥ
  Στην σημερινή εκπομπή παρουσιάζουμε την μουσική παράδοση της Γκάιντας, η οποία ακόμη και σήμερα υφίσταται κυρίως λόγω των ανθρώπων που την υποστηρίζουν και την έχουν κάνει κομμάτι της ζωής τους, τους 15 γκαϊντατζήδες του νομού Έβρου, έχοντας βέβαια κατά νου ότι υπάρχουν ακόμη τόσοι ίσως και περισσότεροι που δεν έχουν καταγραφεί, ενώ ίσως κάποιοι από αυτούς αυτή την χρονική στιγμή να μην βρίσκονται πλέον εν ζωή.
• ΧΡΟΝΗΣ ΑΗΔΟΝΙΔΗΣ
  Άρτια οργανωμένο οπτικοακουστικό υλικό με τον Χρόνη Αηδονίδη, ένα από τα δεκάδες βίντεο, που αποτελεί θησαυρό μοναδικό για τον κάθε ένα από εμάς. Απο το προσωπικό αρχείο του Δ. Βραχιόλογλου.

ΠΛΟΥΣΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΒΡΑΧΙΟΛΟΓΛΟΥ 

Πολλά και πολύτιμα είναι τα “γραφτα’ του λαογράφου Δημ. Βραχιόλογλου. Οι ιστορίες που καταγράφει για τις παραδόσεις της θράκης, ντοκουμέντα ιστορικά. 


 

ΔΥΟ ΕΚΛΗΚΤΙΚΆ DVD

        



ΔΕΙΤΕ ΕΝΑ OMOΡΦΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ ΑΠΟ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΤΟΥ: 

Στην περιοχή μας απαντούν ακόμα ήθη, έθιμα και συνήθειες του παρελθόντος., Προσπαθήσαμε να καταγράψουμε αυτή την τόσο σημαντική κληρονομιά, που είναι γεμάτη αυθορμητισμό, λιτότητα, πίστη στο Θεό και στον άνθρωπο, έμπνευση από τη φύση και την κοινωνική ζωή. Βασιστήκαμε στις αφηγήσεις των γονιών μας και των παππούδων μας, συγκεντρώσαμε παλιές φωτογραφίες και ψηφιακό υλικό. Αντιμετωπίσαμε το παρελθόν με αγάπη και σεβασμό, καθώς αποτελεί μέρος της ταυτότητάς μας. Πιστεύουμε ότι έχουμε τη δύναμη να αξιοποιούμε τα γόνιμα στοιχεία της λαογραφίας μας, αν τα μελετούμε σωστά και τα μετασχηματίζουμε σε δημιουργική έκφραση που μπορεί να ενταχθεί στο σύγχρονο τρόπο ζωής. 
Στον Έβρο, τον τόπο του Ορφέα και του Διόνυσου, ο λαϊκός πολιτισμός εκφράζεται με λαϊκές εκδηλώσεις οι οποίες εντυπωσιάζουν για τις πρωτογενείς καταβολές τους: η βαθιά πίστη στη θρησκεία συνδυάζεται με αρχαιοελληνικές επιβιώσεις, η περιφορά των εικονισμάτων με τις μεταμφιέσεις και τα σατυρικά δρώμενα του καρναβαλιού. Ένα πάντρεμα εθίμων και παράδοσης των ντόπιων και των προσφύγων, οι οποίοι ήρθαν από την Ανατολική και τη Βόρεια Θράκη, την Πόλη, τα παράλια της Μικράς Ασίας, τον Πόντο και την Καππαδοκία. 
Κάποτε αυτά τα στοιχεία της παράδοσής μας ήταν οργανικό μέρος της ζωής των κατοίκων, άγραφοι νόμοι που με βάση το εθιμικό δίκαιο ρύθμιζαν τις περισσότερες όψεις της ζωής στο οικογενειακό και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον. Σήμερα, η ζωή μας έχει αλλάξει, δε χρειαζόμαστε πια το προξενιό για να γνωρίσουμε το σύντροφο της ζωής μας ή το πανηγύρι για να διασκεδάσουμε όλοι μαζί. Αυτό που χρειαζόμαστε ωστόσο άμεσα είναι πιο ουσιαστικές ανθρώπινες σχέσεις… και η αναβίωση των παλιών εθίμων μας συνδέει όχι μόνο με το παρελθόν αλλά και με εκείνη την παλιά αίσθηση ότι ανήκουμε σε μια κοινότητα, σε μια μεγάλη οικογένεια ανθρώπων που νοιάζονται για το διπλανό τους και αντιμετωπίζουν μαζί τις δυσκολίες, όταν αυτές προκύψουν… 

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΑ ΕΘΙΜΑ

Σφάξιμο γουρουνιών 
Την Παραμονή των Χριστουγέννων σφάζονταν τα γουρούνια που η οικογένεια εξέθρεφε όλη τη χρονιά. Το σφάξιμο των γουρουνιών ήταν παλιό έθιμο, κατάλοιπο ειδωλολατρικής λατρείας (οι Ρωμαίοι στα Σατουρνάλια- 17 έως 25 Δεκεμβρίου- θυσίαζαν χοίρους στον Κρόνο και τη Δήμητρα για την καλή σοδειά. Μάλιστα θεωρούνταν “γούρι” για τη νέα χρονιά η κόκκινη βούλα από αίμα στο μέτωπο (τσιακάτι) των μικρών παιδιών. 
Τα 9 φαγητά 
Την παραμονή των Χριστουγέννων κάθε σπίτι έπρεπε να έχει 9 φαγητά, για να έχει το τραπέζι πολλά φαγητά σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Υπάρχει επίσης και η ερμηνεία ότι τα 9 φαγιά συμβολίζουν τα μέρη που επισκέφθηκαν ο Χριστός, η Παναγία και ο Ιωσήφ κατά το διωγμό του Ηρώδη. Στο τραπέζι αφήνουν λίγο από όλα τα φαγητά για τις “ψυχές” και τα βάζουν κάτω από τα εικονίσματα, για να τα ευλογήσει ο Χριστός. 
Κατά μία εκδοχή τα 9 φαγητά ήταν η πίτα (για να γίνουν τα στάρια λαμπερά), το μέλι (για να κουβαλούν τα μέλη της οικογένειας πάρα πολλά πράγματα σε όλη τη διάρκεια της χρονιάς, όπως οι μέλισσες), το κρασί (για να “απλώσει” η οικογένεια σαν κληματαριά), το σαραγλί (για να φερόμαστε πάντα “γλυκά” στους φίλους), το καρπούζι (για να' ναι γλυκιά σαν καρπούζι η παραγωγή), το πεπόνι (για να μιλούν οι συγχωριανοί με γλυκά λόγια για την οικογένεια), τομήλο (για να έχουν τα μέλη της οικογένειας κόκκινα μάγουλα), το σκόρδο (για να προστατεύονται από τα τσιμπήματα των εντόμων), το κρεμμύδι (για να έχουν οι λεχώνες πολύ γάλα). 
Άλλη εκδοχή: λαδερά και συνήθως ξερή τροφή (χαλβάς, ελιές, άζυμη πίττα, λάχανο, πιπεριές, μελιτζάνες, ντομάτες, τουρσί και αλατοπίπερο). Σε πολλά χωριά, ο νοικοκύρης ασήμωνε το τραπέζι βάζοντας ένα ποσό κάτω από τη μεσάλα (τραπεζομάντιλο). Τα χρήματα τα έπαιρνε όποιος ξέστρωνε το τραπέζι (συνήθως τα παιδιά). 
Το συνηθισμένο χριστουγεννιάτικο φαγητό ήταν η Μπάμπω. 

Παραγωγή: MONIDADIAS-NEWS