Φωτεινή Μαστρογιάννη
Οικονομολόγος, συγγραφέας, καθηγήτρια ΜΒΑ
Η παθητική στάση του ελληνικού λαού προκαλεί την απορία πολλών. Ωστόσο η παθητικότητα αυτή αποτελεί συνισταμένη πολλών...
παραγόντων. Κάποιοι από αυτούς όπως είναι η χειραγώγηση και η οικονομική εξάρτηση και ο ρόλος κέντρου-περιφέρειας στην ΕΕ έχουν παρουσιασθεί σε προηγούμενα άρθρα μου.
Σε αυτό το άρθρο θα παρουσιάσω το φαινόμενο της νεοαποικιοκρατίας. Το νέο ελληνικό κράτος αποτελεί δημιούργημα των Μεγάλων Δυνάμεων. Οι σχέσεις όμως υποτέλειας υπήρξαν ήδη από την εποχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Ως δημιούργημα λοιπόν τρίτων (κατ’άλλους προτεκτοράτο) έχει δημιουργήσει σχέσεις εξάρτησης οικονομικές και πολιτισμικές.
Η νεοαποικιοκρατία είναι η εκμετάλλευση των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών από τις αναπτυγμένες με έμμεσους τρόπους. Κάποιοι υποστηρίζουν ότι η νεοαποικιοκρατία αποτελεί μία εξέλιξη του καπιταλισμού όπου οι καπιταλιστικές δυνάμεις (έθνη και επιχειρήσεις) επιβάλλονται στα πιο αδύναμα έθνη μέσω του ενεργειών του διεθνούς καπιταλισμού αντί με μεθόδους άμεσης επιβολής.
Η πολιτισμική αποικιοκρατία αποτελεί τμήμα της νεοαποικιοκρατικής θεωρίας μαζί με την παγκοσμιοποίηση. Στην πολιτισμική αποικιοκρατία το κυρίαρχο έθνος ελέγχει τις αξίες του κυριαρχούμενου μέσω των ΜΜΕ, της εκπαίδευσης, της θρησκείας και της γλώσσας με σκοπό πάντα την οικονομική υποδούλωση. Στη χώρα μας αυτό μπορεί να το παρατηρήσει κάποιος με τη μόδα των γκρήκλις, των ξένων πινακίδων στα καταστήματα κοκ. (γλώσσα), με την υποβάθμιση των ιστορικών στοιχείων του έθνους (εκπαίδευση), τα ΜΜΕ (με τις αμερικάνικες σειρές και πρόσφατα με τις τούρκικες) και της θρησκείας (υποβάθμιση κυρίαρχου δόγματος στα ΜΜΕ βλ. αντικληρικαλισμός, στην εκπαίδευση -αφαίρεση χριστιανικών συμβόλων, κατάργηση προσευχής κοκ).
Επιβάλλεται έτσι μία αποικιοκρατική νοοτροπία όπου ο κυριαρχούμενος αναπτύσσει συναισθήματα κατωτερότητας και ο κυρίαρχος θεωρείται ανώτερος γιατί ανήκει (ο κυρίαρχος) σε μία ανώτερη φυλή (θα μας σώσουν οι ξένοι που είναι «καλύτεροι» από εμάς).
Η πολιτισμική αποικιοκρατία αποκαλείται και «μαλακή ισχύς» (soft power) και γίνεται με τρόπο που είναι ελκυστικός στον κυριαρχούμενο. Για παράδειγμα οι τούρκικες τηλεοπτικές σειρές έχουν στοιχεία που να μπορεί να ταυτισθεί ο μέσος Έλληνας με τον τούρκο ηθοποιό βλ. ντύσιμο, οικογενειακά θέματα, κατοικία κτλ. Οι σειρές αυτές χρησιμοποιούνται ως εργαλείο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Η μη μεταγλώττισή τους έχει ως σκοπό το άκουσμα της τουρκικής γλώσσας να καταστεί οικείο στον Έλληνα οπότε σε μία πιθανή ενδεχόμενη στρατιωτική επίθεση της Τουρκίας να μην μπορεί να αντιδράσει γιατί δεν αντιδρούμε σε κάτι που έχουμε αποδεχθεί ως οικείο ή ακόμα και φιλικό. Το ίδιο έχει συμβεί και με τις αμερικανικές σειρές με αποτέλεσμα την υιοθέτηση του αμερικανικού τρόπου ζωής και σκέπτεσθαι (τα γκρήκλις ακόμα και η αλλοίωση των σημείων στίξης της ελληνικής γλώσσας αποτελούν χαρακτηριστική περίπτωση).
Η αποικιοκρατική νοοτροπία στον καταπιεζόμενο αναπτύσσει συναισθήματα κατωτερότητας (David & Okazaki, 2006a) δημιουργώντας τα αντίστοιχα ψυχολογικά τραύματα (χαμηλή αυτοεκτίμηση, υψηλά επίπεδα αυτοκτονίας – περίπου 30-50.000 αυτοκτονίες στην Ελλάδα της κρίσης). Πόσοι δεν έχουν ακούσει Έλληνες να «αυτομαστιγώνονται» λέγοντας ότι είναι τεμπέληδες, διεφθαρμένοι κτλ. ;
Η νεοαποικιοκρατία και η αποικιοκρατική νοοτροπία εκδηλώνεται με πέντε βασικούς τρόπους που είναι (Decena, 2014): εσωτερικευμένη πολιτισμική και εθνική κατωτερότητα (οι Ευρωπαίοι είναι «καλύτεροι» από τους Έλληνες που είναι «τεμπέληδες» και «διεφθαρμένοι»), πολιτισμική ντροπή (μετά την αρχαία Ελλάδα δεν υπήρξε τίποτα, οι νεοέλληνες δεν έχουν ιστορική συνέχεια κτλ.) διακρίσεις εντός του ίδιου του λαού (η μία κοινωνική τάξη στρέφεται εναντίον της άλλης μέσω του κοινωνικού αυτοματισμού που προωθείται από τα ΜΜΕ), τα φυσικά χαρακτηριστικά (η άρια φυλή είναι ανώτερη γιατί είναι ψηλή και ξανθιά) και το αποικιοκρατικό χρέος βάσει του οποίου οι Έλληνες θα πρέπει να είναι ευγνώμονες στους Ευρωπαίους που ήρθαν να τους «σώσουν».
Η λύση στο πρόβλημα είναι η «αντιαποικιοκρατία» του πνεύματος.
Ο Έλληνας θα πρέπει να πάψει να αισθάνεται ντροπή και να ανακτήσει την αξιοπρέπειά του.
Μέσω της συλλογικότητας να αρχίσει να αποκτά κριτική σκέψη και έτσι να διασώσει όχι μόνο την εθνική του ταυτότητα αλλά και την πνευματική του υγεία.
Διαφορετικά η επιβίωση θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη εάν όχι αδύνατη.
Ενδεικτική βιβλιογραφία
David, E.J.R. & Okazaki, S. (2006a). Colonial mentality: A review and recommendation for filipino American psychology. Cultural Diversity and Ethnic Minority Psychology. 2006: 12 (1):1-16.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου